Rewolucja w piwnicy

Dlaczego Giordano Bruno spłonął na stosie? Był niepokorny i naraził się Kościołowi? Bruno nie miał bezspornego dowodu, że Ziemia obraca się wokół własnej osi. Podobnie jak nie mieli go Kopernik, Galileusz i Kartezjusz. Gdyby taki dowód istniał, Kościół już za czasów Galileusza mógłby zmienić swój pogląd. Udowodnienie, że Ziemia wiruje wokół własnej osi okazało się jednym z największych wyzwań nauki. Uporał się z nim dopiero Léon Foucault, który 6 stycznia 1851 r. wpadł na pomysł wykorzystania wahadła. Bliski tego odkrycia był Galileusz, gdy pierwszy raz badał ruch wahadła na przykładzie ogromnego żyrandola w kościele. Zauważył, że zarówno małe, jak i duże wahnięcia trwają niemal tak samo długo. O ruchu wahadła pisał też Vincenzo Viviani, student Galileusza. W jednym z rękopisów stwierdził, że „wszystkie wahadła wiszące na jednej nici odchylają się od swojej początkowej płaszczyzny pionowej i czynią to zawsze w tym samym kierunku". Nie skojarzył tylko, że Ziemia pod wahadłem może się obracać wokół własnej osi. A właśnie takie zjawisko zaobserwował Foucault w piwnicy swego domu. Jego doświadczenie ostatecznie zmieniło postrzeganie wszechświata.

Zbigniew Wojtasiński
Amir D. Aczel „Wahadło. Léon Foucault i tryumf nauki",
Prószyński i S-ka, Warszawa 2007