Zmiany w polskim prawie ubezpieczeniowym

Zmiany w polskim prawie ubezpieczeniowym

Dodano:   /  Zmieniono: 
Prof. dr hab. Eugeniusz Kowalewski, Katedra Prawa Ubezpieczeniowego UMK

Obecny stan uregulowań prawnych całości materii ubezpieczeń gospodarczych jest wysoce niezadawalający; charakteryzuje się ona dużą dyspersją normatywną (wiele ustaw), brakiem nowoczesnej regulacji umowy ubezpieczenia (obecna – zawarta w kodeksie cywilnym – pochodzi z roku 1964) oraz daleko idącym chaosem. Przejawia się on głównie w tym, że brak jest wyrazistego oddzielania materii publicznoprawnej (zwłaszcza problematyki finansowej) od zagadnień cywilnoprawnych (regulacji umownych stosunków ubezpieczenia). Co gorsza, regulacja umowy ubezpieczenia jest rozproszona w kodeksie cywilnym i kodeksie morskim, a także w innych ustawach, np. ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, ustawie o działalności ubezpieczeniowej i innych. Wszystkie te mankamenty stwarzają pilną potrzebę uregulowania całości materii w jednym akcie normatywnym, najlepiej – wzorem Francji, Włoch, Portugalii czy Bułgarii – w KODEKSIE UBEZPIECZEŃ. Koncepcja ta została zgłoszona i dobrze uzasadniona w opracowaniu The need for implementing a Polish insurance code (red. E. Kowalewski), wydawnictwo TNOiK Toruń 2009. Z punktu widzenia potrzeb stosowania prawa (nie tylko sądowego) oraz jego społecznej percepcji, stworzenie jasnego, zrozumiałego, transparentnego i koherentnego systemu regulacyjnego całości materii ubezpieczeń gospodarczych w formule kodeksowej przyczyni się do podniesienia ogólnej świadomości ubezpieczeniowej Polaków oraz do stopniowej eliminacji towarzyszącej naszemu społeczeństwu od dziesięcioleci tzw. ignorancji ubezpieczeniowej (nad którą ubolewał swego czasu nestor polskiej szkoły prawa ubezpieczeniowego – zob. W. Warkałło, Prawo ubezpieczeniowe, PWN, Warszawa 1983, s. 13).

UBEZPIECZENIA OBOWIĄZKOWE – ROZPROSZONE AKTY PRAWNE

Regulacja prawna ubezpieczeń obowiązkowych jest de lege lata rozproszona i wysoce niespójna. Wynika to między innymi z faktu, że jest to materia leżąca na pograniczu prawa cywilnego oraz publicznego (administracyjnego, finansowego), do której należy wprowadzenie i reglamentacja tzw. przymusu ubezpieczenia oraz jego egzekwowanie. To sprawia, że przyjęcie zasady jednolitości stosunku ubezpieczenia (dobrowolnego i obowiązkowego) nie rozwiązuje wszystkich problemów związanych z prawnym uregulowaniem materii tych ubezpieczeń. Wydaje się bowiem oczywiste, że poza uregulowaniem cywilnej problematyki (co już samo w sobie powoduje trudności w zestawieniu z ubezpieczeniami dobrowolnymi), należy zastanowić się nad legislacyjnym usytuowaniem i uporządkowaniem także problematyki publicznoprawnej w odniesieniu do reglamentacji i funkcjonowania przymusu ubezpieczenia.

Propozycja opracowania, a następnie wdrożenia kodeksu ubezpieczeń (gospodarczych) stanowi dobrą okazję do rozważenia zasadniczych dylematów wiążących się z potrzebą legislacyjnego porządkowania całości materii ubezpieczeń obowiązkowych oraz – co jest absolutnie oczywiste – radykalnego zmniejszenia ich liczby. Obecnie obowiązuje ok. 158 przypadków ubezpieczenia obowiązkowego, co oznacza, że „w tym przedmiocie nasza legislacja pobiła nawet takie kraje jak Korea Północna, Mongolia czy Białoruś”. Co więcej, w okresie tzw. socjalizmu ustawodawca „stalinowski” nigdy nie wprowadził większego katalogi ubezpieczeń obowiązkowych (ustawowych) większy niż dziesięć.

ROLA BROKERA I PRZYSZŁOŚĆ ZAWODU

Obecna regulacja statusu prawnego i zawodowego brokera znajduje się w przepisach ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym (2003 r.), która uwzględnia wymogi prawa unijnego, w szczególności nowej dyrektywy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Zepsuć więc nasz krajowy ustawodawca wiele nie może. Może natomiast działalność i dostęp do tego zawodu ułatwić – czy to czyni? „Gowinowska” koncepcja deregulacji przewiduje złagodzenie jedynie wymogu odbywania egzaminów brokerskich, nie tykając obowiązku pozwalania zezwoleń, co akurat – jako sprzeczne ze wspomnianą dyrektywą – powinno być w pierwszym rzędzie zniesione. Od wielu już lat głoszę, że w tej regulacji należy uwzględnić kilka niezbędnych rozwiązań: 1) gruntownie zrewidować status państwowej komisji egzaminacyjnej dla brokerów, sposób jej powoływania (łącznie z niekompetentnym składem). Zasada, że pytania egzaminacyjne ustala Minister Finansów jest też kuriozalna; 2) należy koniecznie ograniczyć kompetencje nadzorcze KNF w stosunku do brokerów np. zniesienie prawa kontroli sytuacji majątkowej całej firmy brokerskiej!; 3) znieść drakońskie, maksymalne pułapy kar dla brokerów (osób prawnych), gdyż obecnie kara ta może wynosić 3-krotność 3-miesięcznej prowizji (kurtażu) brokera; 4) należy ustawowo utworzyć Polską Izbę Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych, do której miałby obowiązek należeć każdy broker uprawiający ten zawód; 5) egzaminy brokerskie powinny być przeprowadzane przez wiodące publiczne uczelnie wyższe, posiadające wydziały prawa, ekonomii i finansów, a same egzaminy powinny być co kilka lat odnawiane, jako warunek dalszego wykonywania zawodu i realizacja postulatu stałego doskonalenia zawodowego. Stan obecny, w którym prawo wyłączności na przeprowadzanie szkoleń dla brokerów uzurpuje sobie kilka osób prywatnych z Warszawy jest kuriozum w skali całej Europy.

Więcej możesz przeczytać w 20/2013 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 20/2013 (1577)

  • Jak zamknąć usta dziennikarzom12 maj 2013, 20:0030 milionów chce zażądać od tygodnika „Wprost” minister Sławomir Nowak. Polityk poczuł się urażony, bo opisaliśmy jego przyjacielskie relacje z biznesmenami, którzy zarabiają na rządowych kontraktach. Bo opisaliśmy jego zamiłowanie do...4
  • Skaner12 maj 2013, 20:00Życie pod gruzami Wruinach zawalonej fabryki odzieżowej w Bangladeszu znaleziono żywą kobietę, która spędziła pod gruzami 17 dni. Liczba ofiar śmiertelnych katastrofy z 24 kwietnia przekroczyła już tysiąc osób. Podczas gdy ratownicy przeczesujący...6
  • DVD z Wprost: „Zabójczy numer”12 maj 2013, 20:00W przyszłym tygodniu „Wprost” będzie można kupić z filmem „Zabójczy numer” na DVD. Główny bohater przyjeżdża do Nowego Jorku i przez przypadek wplątuje się w grubą sprawę kryminalną. Dużo humoru, szybka akcja, a w obsadzie...10
  • Top 7 wprost: Najlepsze Polskie seriale po 2010 roku12 maj 2013, 20:001. M jak miłość 9,8 mln widzów. Stworzona przez Ilonę Łepkowską saga rodu Mostowiaków od 13 lat jest jednym z najpopularniejszych programów telewizyjnych w Polsce. Wypromowała wielu aktorów, celebrytów i kilka piosenek. Ostatnio znów zrobiło się o...10
  • Palikot chce badać księży12 maj 2013, 20:00Księża udzielający komunii mogą przenosić choroby zakaźne – uważają posłowie Ruchu Palikota. Dlatego, jak ustalił „Wprost”, chcą wprowadzić obowiązek posiadania przez nich aktualnych książeczek sanepidu. – To poziom, do...12
  • Du, du, du, da, da, da12 maj 2013, 20:00Wódz ludu, tropi bogatych w rezydencjach, a sam żyje jak minister. Za jedynego godnego przeciwnika uznaje premiera Donalda Tuska.14
  • Świat na opak wywrócony!12 maj 2013, 20:00Obserwując życie polityczne, mam coraz częściej wrażenie, że żyję w jakimś świecie na opak wywróconym. W świecie tym parlament ochoczo i z poświęceniem pełni funkcje religijne i moralne, a Kościół – ekonomiczne. Polscy parlamentarzyści, a...19
  • Chmura dla biura12 maj 2013, 20:00Chmura to bezpieczny azyl dla danych w przedsiębiorstwie. T-Mobile jest pierwszym operatorem telekomunikacyjnym, który oferuje chmurę obliczeniową w Polsce.20
  • Suma zdarzeń Nowaka12 maj 2013, 20:00To nieprawda, że posła nie można ukarać za nieprawdę w deklaracji majątkowej - uważa Julia Pitera. - Można go pozbawić mandatu! Ale do tego potrzeba innego Sejmu.22
  • „Szóstka” bez losowania12 maj 2013, 20:00Totalizator Sportowy to Lotto. Lotto to kumulacje. A reklamą kumulacji zajmuje się spółka, która sprzedaje… ekskluzywną bieliznę.28
  • PiS to moja ulubiona partia12 maj 2013, 20:00Europoseł Adam Bielan mówi „Wprost”, że PiS to partia, którą zakładał i w której był dziesięć lat. Dziś jest więc naturalne, że to najbliższe mu ugrupowanie32
  • Z czego żyje Kościół12 maj 2013, 20:008 tys. zł miesięcznie może zarobić proboszcz bogatej parafii. Jego kolega w biednej – dziesięć razy mniej. Dysproporcje majątkowe w polskim Kościele rodzą patologię.34
  • Od Nossola do Głodzia12 maj 2013, 20:00„Chciałbym Kościoła ubogiego dla ubogich” – powiedział tuż po swym wyborze papież Franciszek. W polskim Kościele podobny styl duszpasterski od lat prezentuje emerytowany ordynariusz opolski abp Alfons Nossol. Po nominacji...38
  • Co może papież12 maj 2013, 20:00Nowy papież nie budzi entuzjazmu wśród niektórych hierarchów. Czy ich milczący opór zablokuje zmiany?40
  • Wojna o sześciolatki12 maj 2013, 20:00O przyszłość dzieci biją się celebryci. Medialna wojna przybrała absurdalne rozmiary, a rodzice sześciolatków nadal nie wiedzą, co jest najlepsze dla ich dzieci. Tylko czy kogoś to rzeczywiście obchodzi?42
  • Będę wspierać córkę12 maj 2013, 20:00Katarzyna Bonda, pisarka, mama sześcioletniej Niny, nie ma żadnych obaw przed posłaniem swojego dziecka do pierwszej klasy45
  • Etyka przegrywa z mamoną12 maj 2013, 20:00Założyciel Stowarzyszenia przeciw Zbrodni Krzysztof Orszagh próbował wyłudzić od nas pieniądze – twierdzą rodziny zamordowanych młodych ludzi.46
  • Uprowadzeni12 maj 2013, 20:00Ojcowie lub matki, którym sąd nie przyznał opieki nad dzieckiem, coraz częściej po prostu je porywają. Według polskiego prawa mogą się czuć bezkarni.50
  • Gwiazdy do wynajęcia12 maj 2013, 20:00O zarobkach polskich celebrytów krążą legendy. Czy rzeczywiście na konferansjerce, reklamach i samym pojawianiu się na bankietach zarabiają miliony?52
  • Świat na podsłuchu12 maj 2013, 20:00Były wysoki rangą agent FBI potwierdził na antenie CNN, że Amerykanie żyją w państwie totalnego i nieprzerwanego podsłuchu.56
  • Mamy III wojnę światową12 maj 2013, 20:00Nie ma co spekulować, kiedy wojna w Syrii się skończy. Dziś najważniejsze jest to, żeby broń chemiczna nie trafiła do terrorystów – mówi Szewach Weiss.60
  • Pułapki wolności12 maj 2013, 20:00Przez lata były bite, gwałcone, odcięte od świata. Ofiary z Cleveland teraz spróbują na nowo ułożyć sobie życie poza ciemną piwnicą. Jak żyć po takiej traumie?62
  • Sir Legenda12 maj 2013, 20:00Odejście Aleksa Fergusona internauci komentowali częściej niż śmierć Jacksona. Bo sir Alex to więcej niż trener.66
  • Miliony z internetu12 maj 2013, 20:00Zapomnij o pożyczce w banku. Internetowe zrzutki, czyli crowdfunding, zmieniają świat. I Polskę. Twoje 100 tysięcy euro czeka grzecznie w sieci.68
  • Najdroższa pożyczko12 maj 2013, 20:00Kryzys to czas żniw dla firm oferujących chwilówki – niewielkie i szybkie, ale horrendalnie drogie pożyczki. Trzeba uważać, bo łatwo paść ofiarą oszusta.70
  • Chwilówki w działaniu12 maj 2013, 20:00Próbowałem pożyczyć 2 tys. zł na miesiąc i na rok. Wyszło bardzo drogo, a i tak przed pożyczkodawcą musiałem się spowiadać, jakbym brał kredyt w banku.72
  • Polak na skaczącym koniu12 maj 2013, 20:00Kilkadziesiąt samochodów Ferrari kupują każdego roku nasi milionerzy. To niedużo, ale w fabryce w Maranello słyniemy z szerokiego gestu.74
  • Listonosze zaciskają pięści12 maj 2013, 20:00Zaniżają ceny w przetargach, walczą przed sądami, żądają wielomilionowych odszkodowań. W Polsce trwa pojedynek największych dystrybutorów pocztowych.76
  • Ranking brokerów ubezpieczeniowych12 maj 2013, 20:00To już tradycja, że co roku ukazuje się ranking brokerów ubezpieczeniowych. W Rankingu prezentujemy kilkanaście firm, które zgadzają się na publikację swoich wyników. Głównym kryterium rankingu są przychody z działalności brokerskiej za 2012 rok....80
  • Broker ubezpieczeniowy - partner, przyjaciel czy trudny klient?12 maj 2013, 20:00Na czym polega rola brokera w relacjach klient – ubezpieczyciel? Dlaczego przedsiębiorstwa w Polsce decydują się na zakup ubezpieczeń grupowych? – odpowiada Tomasz Knapiński, Dyrektor Departamentu Klientów Korporacyjnych ING TUNŻ81
  • Maximus Broker to przede wszystkim profesjonalizm12 maj 2013, 20:00Rozmowa z Remigiuszem Breńskim, Prezesem Zarządu Maximus Broker82
  • Raport Rzecznika Ubezpieczonych: „Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym”12 maj 2013, 20:00W latach 2011 r. – 2012 r. Rzecznik Ubezpieczonych zaobserwował narastającą tendencję problemów i skarg konsumentów związanych z jednym, konkretnym rodzajem ubezpieczenia – ubezpieczeniem na życie z ubezpieczeniowymi funduszami...83
  • Zmiany w polskim prawie ubezpieczeniowym12 maj 2013, 20:00Prof. dr hab. Eugeniusz Kowalewski, Katedra Prawa Ubezpieczeniowego UMK84
  • Etyka w pracy brokera12 maj 2013, 20:00Jak ocenia Pan poziom etyki wśród brokerów? Poziom etyki wśród brokerów jest podobny do poziomu etyki ogółu naszego społeczeństwa. Coraz częściej z niepokojem spotykam się ze zjawiskiem formalizowania kontaktów społecznych. Nieważne jaki jest duch...85
  • Aon12 maj 2013, 20:00Obserwując miniony rok, śmiało można powiedzieć, że polski rynek ubezpieczeń nie jest już rynkiem rozwijającym się, a stał się znacznie bardziej dojrzały na wszystkich poziomach funkcjonow86
  • Rola brokera na rynku ubezpieczeniowym12 maj 2013, 20:00Marcin Ślotała, prezes zarządu Mak Ubezpieczenia Klienci nie zmieniają chętnie brokerów ubezpieczeniowych, są wierni czy wręcz przeciwnie? Trudno generalizować zachowania klientów, jednak od lat można zaobserwować korelację pomiędzy sytuacją na...86
  • Profesjonaliści12 maj 2013, 20:00Krzysztof Bromka, Prezes Zarządu Nord Partner 20 lat zawodu brokera w Polsce – to wciąż nowe wyzwania czy już tylko rutyna? 20 lat to dynamiczny rozwój polskiego rynku ubezpieczeniowego i brokerskiego. W stosunku do innych doświadczonych...87
  • Polisa na sport12 maj 2013, 20:00Sport wyczynowy coraz częściej przekłada się na masowość i powszechność wielu dyscyplin. Coraz więcej ludzi biega maratony, jeździ na rowerze, spędza urlopy na nartach, bądź regularnie pływa. O tym, dlaczego nawet sportowiec amator powinien się...88
  • Koniec nudnych talent-show12 maj 2013, 20:00W telewizyjnych show zaczyna liczyć się talent. Ewelina Lisowska czy Dawid Podsiadło z płytą „Comfort and Happiness” to kilka przykładów nowego zjawiska.90
  • Nie ma lekko12 maj 2013, 20:00„Inny świat” Doroty Kędzierzawskiej to kameralny portret legendy polskiego kina - Danuty Szaflarskiej.93
  • Pociąg do Cannes12 maj 2013, 20:00Studentka z Trójmiasta Elżbieta Benkowska ma szanse na Złotą Palmę w Cannes. Z Polski nagrodę tę dostali dotąd jedynie Wajda i Polański.94
  • Film12 maj 2013, 20:00Pedro się bawi To najbardziej gejowski film, jaki zrobiłem w życiu – mówi Pedro Almodóvar o „Przelotnych kochankach”. Mistrz europejskiego kina tym razem proponuje widzom czystą komedię. W czasie lotu do Meksyku załoga...96
  • Muzyka12 maj 2013, 20:00Szacunek ludzi ulicy Niezwykły projekt warszawskiego rapera z Chmielnej, po której wciąż jeździ z nieodłącznym wózeczkiem na winyle własnej roboty. Zrodzony z serii radiowych wywiadów prowadzonych przez Vienia przed kilkunastu laty, pokazuje...97
  • Książka12 maj 2013, 20:00Swedish Psycho Anders Breivik nie wziął się znikąd. W sąsiedniej Szwecji działał Lasermannen, John Ausonius. Między sierpniem 1991 r. a styczniem roku 1992 strzelał z ukrycia do ludzi o ciemnym kolorze skóry, raniąc dziesięć osób, jedną zaś...97
  • Bomba tygodnia12 maj 2013, 20:00Polowanie ze szczuciem Oto nowe medialne zwierzyny łowne: Kondrat i Adamczyk. Dwóch aktorów, którzy niechętnie wprowadzali media do swojego życia, teraz na celowniku brukowców i medialnych „przyjaciół”. Najpierw Kondrat, aktor wybitny...98