Bezustanna jasność
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 7/2003 (1055)
Okładka tygodnika Wprost nr 7/2003 (1055)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Bezustanna jasność

Dodano:   /  Zmieniono: 
"Bezsenność" Christophera Nolana śmiało łączy tradycyjny czarny kryminał z kinem artystycznym i autorskim
Rozmawiają ZYGMUNT KAŁUŻYŃSKI i TOMASZ RACZEK

Tomasz Raczek: Panie Zygmuncie, bardzo rzadko się zdarza, by remake filmu europejskiego zrealizowany w Hollywood był równie interesujący jak oryginał. A tak właśnie jest w wypadku "Bezsenności" w reżyserii Christophera Nolana, będącej przeróbką norweskiego filmu pod tym samym tytułem z 1997 r.
Zygmunt Kałużyński: W kinie amerykańskim pojawił się nowy trend polegający na traktowaniu typowych gatunków kinowych - jak western czy czarny kryminał - jako okazji do ważnych wypowiedzi autorskich i artystycznych. Mieliśmy na przykład film "Droga do zatracenia", który był czarnym kryminałem i jednocześnie dziełem autorskim. Albo "Femme Fatale" Briana de Palmy. "Bezsenność" to trzeci przykład. W gruncie rzeczy mamy tu do czynienia z fabułą ustawioną jak w tradycyjnym kryminale, a jednocześnie jest to film zdecydowanie zabarwiony indywidualnym spojrzeniem autora.
TR: Jest tu pewien element determinujący całą opowieść w podobny sposób, jak się to kiedyś stało w "Fargo" braci Cohenów. Chodzi mi o miejsce akcji. W "Bezsenności" jest to Alaska; północny, surowy krajobraz i dzień, który nie ma końca. Stąd bezsenność głównego bohatera.
ZK: Mamy więc od razu nowy element w czarnym kryminale, który - jak sama nazwa wskazuje - powinien się rozgrywać w ciemności.
TR: A tu bezustanna jasność.
ZK: Właśnie. Przy tym ciemność w czarnym kryminale ma oczywiście znaczenie. Rzadko w tych filmach pokazuje się niebo, słońce czy w ogóle dzień.
TR: A w "Bezsenności" głównego bohatera, policjanta prowadzącego śledztwo w sprawie zabójstwa (gra go Al Pacino), wręcz prześladuje światło, które przeciska się przez szpary w rolecie okna hotelowego i nie daje mu zasnąć. Światło znajduje go wszędzie i niejako atakuje. Nie do końca zresztą jest to dla mnie przekonujące.
ZK: Nolanowi chodziło o rezultat artystyczny i psychologiczny. Pejzaż romantyczny tradycyjnie odtwarza stan duszy bohatera. Romantyczni malarze malowali swoich herosów, którzy popadali w rozpacz, na tle dzikiego górskiego krajobrazu. W "Bezsenności" jest podobnie.
TR: Pacino nie może znaleźć spokoju, ukojenia, bo dręczy go to, co ma na sumieniu?
ZK: Pan ma rację, że to trochę sztuczne, tym bardziej że policjant powinien być odporny na takie okoliczności.
TR: Ale to jest policjant, panie Zygmuncie, który zboczył z prostej drogi i tym samym od razu stał się wrażliwy na niekorzystne działanie zjawisk atmosferycznych.
ZK: No i o to chodzi, panie Tomaszu. Cała ta bezustanna jasność oznacza, że dręczą go wewnętrzne rozterki. Dramat policyjny nagle staje się duchowym rozrachunkiem bohatera granego przez Ala Pacino. Akurat trafiło na aktora, który potrafi pokazać policjanta mającego rozterki w taki sposób, w jaki nikt go jeszcze na ekranie nie pokazał. Właściwie Pacino przeżywa tutaj coś takiego jak Raskolnikow w "Zbrodni i karze".
TR: A naprzeciwko niego staje jeszcze Robin Williams, który wbrew swojemu dotychczasowemu emploi nie gra ani osoby zabawnej, ani wzruszającej, ale wyrafinowanego pisarza mordercę.
ZK: To posunięcie reżysera, które się opłaciło: obsadzenie aktora wbrew jego emploi. Podobnie postąpił Tarantino w "Pulp Fiction", gdy obsadził Travoltę, młodzieżowego tancerza, w roli nieczułego, zawodowego zabójcy. Przeciwnik głównego bohatera jest odbiciem jego wewnętrznego rozedrgania. Uważam, że to bardzo udana rola Williamsa. Aktor, który zawsze gra wrażliwców, tutaj bynajmniej nie zrezygnował ze swojego dyskretnego, nerwowego, intelektualnego stylu. W stosunku jednak do tego, co zwykle reprezentuje, jego gra ma na celu pokazanie w jaskrawy sposób moralnego dramatu Ala Pacino.
TR: Panie Zygmuncie, czy sądzi pan, że taki film jak "Bezsenność", z jego kreacjami aktorskimi w starym stylu, to szansa artystyczna, którą Hollywood daje sobie w sytuacji marketingowego wyścigu coraz bardziej widowiskowych ekranizacji fantastycznych lektur?
ZK: Jest to trend, który dopiero zaistniał. Myślę, że bardzo się do tego przyczynił David Lynch, który jest awangardowym eksperymentatorem. Jego filmy są tak śmiałe, że ich wyjątkowość zauważono nawet w Europie. Było to szalone ryzyko, by w tej kolosalnej machinie Hollywood zdecydować się na coś takiego. To obiecujące, że artyści Hollywood coraz częściej próbują łączyć tradycyjne kino gatunkowe i komercyjne z kinem artystycznym i autorskim.
Zagraj to jeszcze raz, czyli słynne remaki
"Okruchy życia"
Claude Sautet (Francja 1970) 		--> "Intersection"
Mark Rydell (USA 1994)
"Widmo"
Henri-Georges Clouzot (Francja 1955) 		--> "Diabolique"
Jeremiah S. Chechik (USA 1992)
"Profumo di donna"
Dino Risi (Włochy 1974) 		--> "Zapach kobiety"
Martin Brest (USA 1992)
Więcej możesz przeczytać w 7/2003 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 7/2003 (1055)

  • Na stronie - Zrób to sam!16 lut 2003 — Nie ma żadnej afery Rywina. Jest epokowy wynalazek Rywina, który przejdzie do historii, podobnie jak koło, druk, telefon czy Internet.3
  • Trybunał sejmowy16 lut 2003 — Kim są członkowie "grupy trzymającej władzę", na którą w rozmowie z Adamem Michnikiem powoływał się Lew Rywin, domagając się łapówki od Agory? To starają się ustalić posłowie z komisji śledczej, która w ostatnią...8
  • Dossier16 lut 2003 — JÓZEF ŻYCIŃSKI arcybiskup, metropolita lubelski "Nie bądźmy jedynymi sprawiedliwymi. W każdym kraju można spotkać osoby, które spryt kochają bardziej niż uczciwość i zasady moralne" Program I Polskiego Radia GRZEGORZ...9
  • Z życia koalicji16 lut 2003 — Nie wiemy, czy ktoś to w końcu opublikuje, ale po Warszawie już krążą całkiem nieoficjalnie zdobyte billingi rozmów z komórki Lwa Rywina z lipca zeszłego roku. Wynika z nich jasno, że tuż po spotkanku z Michnikiem pan Lew dzwonił do...10
  • Z życia opozycji16 lut 2003 — Chłopy blokują drogi, znaczy się idzie wiosna. Nie zważając na parszywą pogodę, zwolennicy Andrzeja Leppera opuścili ciepłe domostwa i rozstawili się na kilku ważnych trasach. Podobno na blokadach widziano także przedstawicieli Ligi Polskich...11
  • M&M16 lut 2003 — Łapówka (nie) kontrolowana - felieton Marka majewskiego12
  • Playback16 lut 2003 — 12
  • Omijaj Polskę16 lut 2003 — Ponad połowa z siedmiuset przebadanych przez Centrum Badań Marketingowych Indicator (na zlecenie Państwowej Agencji Inwestycji Zagranicznych) przedstawicieli firm z zagranicznym kapitałem uważa, że nasze prawo przeszkadza w działalności gospodarczej!12
  • Fotoplastykon16 lut 2003 — 14
  • Poczta16 lut 2003 — Listy od czytelników16
  • Kadry16 lut 2003 — 17
  • Na złe i na najgorsze16 lut 2003 — W opiece medycznej dopiero teraz - a właściwie należałoby powiedzieć: wreszcie! - kończy się PRL. - Z powodu zadłużenia mamy kłopoty z zaopatrzeniem w podstawowe leki - alarmuje Bogdan Dziatkiewicz, dyrektor Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w...18
  • Polska moralność16 lut 2003 — Hipokryzja i podwójna moralność to zasady działania polskich elit26
  • Cafe Wprost - Jestem pesymistą16 lut 2003 — Spotkanie ze ZBIGNIEWEM ZIOBRĄ, posłem PiS, członkiem komisji sejmowej badającej tzw. sprawę Rywina30
  • Zerowanie zielonych16 lut 2003 — Po unijnym referendum Leszek Miller wyrzuci PSL z rządu. Zacznie od likwidacji kontrolowanych przez ludowców ministerstw i agencji.32
  • Bomba płacowa16 lut 2003 — 700 tysięcy pracowników nie otrzymuje regularnie wypłat36
  • Sejm przeciw pedofilom16 lut 2003 — Posłowie chcą wyręczyć nieudolną prokuraturę w walce z pedofilską ośmiornicą38
  • Nałęcz - Piłsudski na Husajna16 lut 2003 — Już starożytni Rzymianie mówili: chcesz pokoju, gotuj się do wojny39
  • Giełda i wektory16 lut 2003 — Hossa Świat Faraon Rosji W Moskwie aresztowano Siergieja Mawrodiego, któremu stawiany jest zarzut popełnienia oszustwa finansowego na wielką skalę. Utworzona przez niego na początku lat 90. spółka MMM działała na zasadzie piramidy...40
  • Amerykańska katapulta16 lut 2003 — Amerykanin W.B. Shockley wynalazł w 1949 r. tranzystor bipolarny, który zrewolucjonizował światową elektronikę. Największą fortunę na tym wynalazku zrobił jednak Akio Morita, twórca Sony, zasypując Amerykanów produktami, w których wykorzystano...42
  • Trybunał budżetu16 lut 2003 — Trybunał Konstytucyjny chroni finanse państwa kosztem obywateli!46
  • Nóż na giełdzie16 lut 2003 — Akcjonariusze amerykańskich koncernów nadzorują rady nadzorcze48
  • Świnka roku16 lut 2003 — Najlepsze produkty świata 2002 roku według magazynu "Business Week"52
  • Ruch postępowowsteczny16 lut 2003 — Państwa, które zabrały ludziom gospodarczą swobodę, pozbawiły ich zarazem szansy na dobrobyt56
  • W czambuł!16 lut 2003 — Sztandarowe postaci antykomunistycznej opozycji wróciły do swoich czerwonych korzeni57
  • Supersam16 lut 2003 — Koktajl bez wysiłku Tefal wprowadził na rynek mikser stojący Ice Crusher służący do przygotowania drinków, także tych z lodem. Urządzenie o pojemności 1,5 l jest wyposażone w specjalny nóż do kruszenia lodu i szufladę do jego...58
  • Srebrne usta Zyty Gilowskiej16 lut 2003 — To słuchacze Radia Maryja najpewniej głosowali na Zytę Gilowską, posłankę Platformy Obywatelskiej, która wygrała dziesiąty plebiscyt radiowej Trójki i tygodnika "Wprost" na najzabawniejszą wypowiedź roku 2002.59
  • Dzieci Sendlerowej16 lut 2003 — Oskar Schindler uratował 1100 Żydów, Irena Sendler - 2500 żydowskich dzieci. Ocaleni chcą zgłosić Polkę do Pokojowej Nagrody Nobla60
  • Dollywood16 lut 2003 — Dolly Parton zbudowała sobie w Tennessee świątynię64
  • Ślizg na Clintonie16 lut 2003 — Na imprezie pod patronatem radiowej Trójki można zjeżdżać po śniegu nawet na dziurze budżetowej65
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Fasolowy zawrót głowy16 lut 2003 — Bracie! Zbliża siĘ przednówek. Wszystkie ziemniaki z piwnicy już zjedzone, mąka na wykończeniu, a do sklepu daleko, nawet groch już wyszedł, bo my, jak wiesz, lubimy grochówkę.66
  • Mucha bojowa16 lut 2003 — Husajn przygotowuje się na tradycyjną wojnę, Bush na wojnę robotów i nowych technologii. Takich jak amerykańska mucha bojowa.68
  • Druga płeć - Wiśniewski? Ja to kupuję!16 lut 2003 — Tym, którzy obejrzeli "Gwiazdora", lider Ich Troje przestał się jawić jako dziwoląg o czerwonych włosach i z piercingiem na twarzy70
  • Taniec ze związanymi nogami16 lut 2003 — Jak w II RP przedsiębiorcy zmagali się z biurokracją, fiskalizmem i korupcją72
  • Know-how16 lut 2003 — Tu mówi twoje serce! Wszczepione do klatki piersiowej (z podłączeniem do jednej z komór serca) urządzenie wielkości pudełka zapałek może monitorować pracę serca i bezzwłocznie przekazywać dane lekarzowi nawet wówczas, gdy...75
  • "Titanic" Hellady16 lut 2003 — Robert Ballard odnalazł najstarszy wrak statku starożytnej Grecji76
  • Iloraz długowieczności16 lut 2003 — Inteligentniejsi żyją zdrowiej i dłużej78
  • Koszmar Parkinsona16 lut 2003 — Zaburzenia snu są często sygnałem schorzeń neurologicznych79
  • Bez granic16 lut 2003 — Bunkier widmo Colin Powell, amerykański sekretarz stanu, zademonstrował Radzie Bezpieczeństwa ONZ taśmy z nagraniami, na których iraccy oficerowie rozmawiają o możliwości posiadania "zakazanej" amunicji i "unowocześnionych...80
  • Bankrut Schröder16 lut 2003 — Kanclerz Niemiec zawarł samobójczy sojusz ze związkowcami Jak to pięknie, że teraz znowu można przejechać od Alp do Morza Północnego przez same zaprzyjaźnione kraje" - zauważył popularny polityk bawarskiej CSU Michael Glos.82
  • As z rękawa SPD16 lut 2003 — Wolfgang Clement następcą Schrödera?84
  • Kalifat wolnego świata16 lut 2003 — Nie zdążymy się nawet obejrzeć, a już będzie po wszystkim. Wtedy wreszcie wszyscy swobodnie odetchną, bo pozbędziemy się tego wariata Husajna. Jak tylko Amerykanie "posprzątają" w Bagdadzie, od razu zrobi się ruch w biznesie nad całą Zatoką...86
  • Siła przyciągania16 lut 2003 — Rozmowa z BENJAMINEM R. BARBEREM, politologiem, byłym doradcą Billa Clintona88
  • Tarcza wodza16 lut 2003 — Husajn nie zawaha się zagazować Irakijczyków90
  • Rok to wyrok16 lut 2003 — Rosja spycha Ukrainę na szlak przetarty przez Łukaszenkę91
  • Cytat dyplomatyczny - Potęga kłamstwa16 lut 2003 — Wierzyć w kłamstwo jest łatwiej niż mu zaprzeczyć93
  • Menu16 lut 2003 — Polska W 80 lat dookoła świata Olgierd Budrewicz powtarza, że w życiu trzeba mieć pasje i chcieć je realizować. On sam ma je trzy: podróże, pisanie i Warszawę. Dwie pierwsze stały się jego sposobem na życie. Budrewicz kończy właśnie 80 lat....94
  • Bóg w Hollywood16 lut 2003 — W tym roku Oscary przyznane zostaną filmom klasycznym, nie przenoszącym widza w świat wirtualny. Kto w kolejce po statuetki?98
  • Gra pośladków16 lut 2003 — George Clooney wypina siź na wizerunek słodkiego przystojniaka102
  • Kino Tomasza Raczka16 lut 2003 — Recenzje filmów: Solaris i wszytsko albo nic103
  • Klęska mistrzów16 lut 2003 — Nowe przedstawienia Hanuszkiewicza, Lupy i Bradeckiego są nudne i wtórne104
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego16 lut 2003 — Recenzje płyt105
  • Bezustanna jasność16 lut 2003 — "Bezsenność" Christophera Nolana śmiało łączy tradycyjny czarny kryminał z kinem artystycznym i autorskim106
  • Pomylka16 lut 2003 — Jak wszyscy byli zdobywcy telewizyjnego Wiktora biorę corocznie udział w wyborach kolejnych laureatów. W tym roku na wydrukowanej na kredowym papierze liście kandydatów znajdował się dwukrotnie Piotr Bałtroczyk: w rubryce osobowość telewizyjna...108
  • Życie jest (tele)nowelą16 lut 2003 — Życie polityczne w Polsce przypomina telenowelę. Nie ma obawy, że wyjeżdżając na jakiś czas z kraju, można stracić wątek. Po dwóch tygodniach sprawy (z drobnymi wyjątkami) znajdują się dokładnie w tym samym miejscu co przed moim wyjazdem. W...108
  • Organ Ludu16 lut 2003 — TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 7 (20) Rok wyd. 2 WARSZAWA, poniedziałek 10 lutego 2003 r. Cena + VAT + ZUS + winieta Gospodarska troska I sekretarza Partii i rządu Edwarda Millera Wizyta w hollywoodzkiej fabryce I sekretarz z...109
  • Świńskie zabawki16 lut 2003 — Andrzej Lepper, który w wielkim stylu powrócił do łask telewizji, problemy świń zna dobrze, bo od lat walczy o dostęp do koryta110