Jak wygląda Żyd?
Niedawno w "Dzienniku Zachodnim" ukazał się artykuł o Józefie Jędruchu, okraszony typowym antysemickim fotomontażem. W związku z tym wysłałem do redakcji tej gazety list zatytułowany "Jak wygląda Żyd?". List został opublikowany, ale uznałem, że sprawa antysemityzmu i stereotypów ma szerszy wymiar niż lokalny.
Piszę ten artykuł z nadzieją, że czytelnicy zechcą poznać innych Żydów. Chcę przedstawić trochę inny wizerunek niż istniejący w powszechnej świadomości obraz Żyda z pejsami, w chałacie i żydowskim kapeluszu, kreowany przez różne media. Darzę dużym szacunkiem i sympatią moich żydowskich braci, którzy tak wyglądają, ale w porównaniu z resztą Żydów mieszkających w Izraelu i innych zakątkach świata jest ich garstka. Tak jak oni wyglądali mój dziadzio Icyk i mój dziadzio Hirsz. Tak wyglądała większość Żydów w XIX wieku i na początku wieku XX. W dzisiejszych czasach również są tysiące takich Żydów - mają czarne oczy i mądre twarze. Kocham ich, chciałbym jednak, Szanowny Czytelniku, byś zobaczył, jacy są i czym się zajmują inni, często bardzo znani Żydzi.
Żydzi, czyli tacy jak my
Współcześni Żydzi - jeśli chodzi o wygląd zewnętrzny - nie odznaczają się niczym szczególnym. Niektórzy mają białą skórę, inni śniadą, a ci, którzy przyjechali z Abisynii lub Etiopii, są czarni. Żydzi są brunetami, blondynami, szatynami. Mają oczy zielone, brązowe, czasem błękitne - jak moja wnuczka Szira. Są wysocy jak koszykarze z drużyny Makabi Tel Awiw lub napoleońskiego wzrostu - jak twórca państwa Izrael, urodzony w Płońsku Dawid Ben Gurion. Są szczupli i otyli. Mają różny tembr głosu - tak samo jak Polacy. Żyd wygląda jak Albert Einstein, Zygmunt Freud, Franz Kafka, Janusz Korczak, Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Artur Rubinstein, Bruno Schulz, Mordechaj Anielewicz, Antek Zukerman, Jack Lemmon, Marek Edelman, Roman Polański, Władysław Szpilman, Isaac Bashevis Singer, Neli Laks, Menahem Begin, Szymon Peres, Icchak Rabin - ostatnie pięć nazwisk to znani laureaci Nagrody Nobla. Mimo różnego wyglądu wszyscy są Żydami.
Żyd wygląda również jak Lew Trocki, Georgij Zinowiew, Bruno Krajski, Meier Lanski, Leonard Bernstein, Isaac Stern, Imre Kertész. Prawdopodobnie ja też wyglądam jak Żyd i jestem z tego dumny.
Żydówka natomiast wygląda jak Esterka, przyjaciółka Kazimierza Wielkiego. Jak jedna z najbardziej utalentowanych i najpopularniejszych piosenkarek, nieżyjąca już Ofra Haza. Jak Golda Meir, Anna Frank, Hannah Arendt, Hanna Krall. Żydówki trzykrotnie zdobywały tytuł Miss Świata: dwie były blond pięknościami, jedna (pochodzenia aszkenazyjsko-safardyjskiego) miała cudowne kruczoczarne włosy.
Kraj Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata
A czy pamiętasz, Szanowny Czytelniku, "Skrzypka na dachu"? Mleczarza Tewie i jego rodzinę? Oni też byli Żydami. Na pewno słyszałeś kiedyś, jak grają Yehudi Menuhin, Dawid Ojstrach, Jasza Chajfec czy Isaac Stern. To także Żydzi. Mam nadzieję, że zdołałem wzbudzić w tobie zainteresowanie i ochotę do samodzielnego poszukania odpowiedzi na pytanie: jak wygląda współczesny Żyd, jego codzienne życie i jakie jest dzisiejsze państwo Izrael? Na pewno zgodzisz się ze mną, Szanowny Czytelniku, że tak naprawdę niewiele się od siebie różnimy, a oprócz wspólnej historii łączy nas także teraźniejszość. Warto wspomnieć, że 34 proc. laureatów Nagrody Nobla ma pochodzenie mojżeszowe, a połowa z nich ma polskich przodków.
Bardzo się cieszę, że w ostatnich latach znowu nasze narody nawiązały z sobą współpracę. Jest ona zauważalna w różnych dziedzinach: w kulturze, edukacji, polityce, gospodarce. Jestem wdzięczny wszystkim tym, którzy powodują, że nasze tak dobre stosunki jeszcze bardziej się zacieśniają. Jestem szczęśliwy, że moją misję ambasadora państwa Izrael mogę pełnić w kraju, który wstępuje do Unii Europejskiej. W kraju Władysława Bartoszewskiego, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej. W kraju, którego prezydent Aleksander Kwaśniewski w 60. rocznicę mordu w Jedwabnem wygłosił słynne przemówienie. W kraju Leopolda Kozłowskiego i jego zespołu składającego się ze wspaniałych, utalentowanych polskich artystów. W kraju sześciu tysięcy Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Piszę ten artykuł z nadzieją, że czytelnicy zechcą poznać innych Żydów. Chcę przedstawić trochę inny wizerunek niż istniejący w powszechnej świadomości obraz Żyda z pejsami, w chałacie i żydowskim kapeluszu, kreowany przez różne media. Darzę dużym szacunkiem i sympatią moich żydowskich braci, którzy tak wyglądają, ale w porównaniu z resztą Żydów mieszkających w Izraelu i innych zakątkach świata jest ich garstka. Tak jak oni wyglądali mój dziadzio Icyk i mój dziadzio Hirsz. Tak wyglądała większość Żydów w XIX wieku i na początku wieku XX. W dzisiejszych czasach również są tysiące takich Żydów - mają czarne oczy i mądre twarze. Kocham ich, chciałbym jednak, Szanowny Czytelniku, byś zobaczył, jacy są i czym się zajmują inni, często bardzo znani Żydzi.
Żydzi, czyli tacy jak my
Współcześni Żydzi - jeśli chodzi o wygląd zewnętrzny - nie odznaczają się niczym szczególnym. Niektórzy mają białą skórę, inni śniadą, a ci, którzy przyjechali z Abisynii lub Etiopii, są czarni. Żydzi są brunetami, blondynami, szatynami. Mają oczy zielone, brązowe, czasem błękitne - jak moja wnuczka Szira. Są wysocy jak koszykarze z drużyny Makabi Tel Awiw lub napoleońskiego wzrostu - jak twórca państwa Izrael, urodzony w Płońsku Dawid Ben Gurion. Są szczupli i otyli. Mają różny tembr głosu - tak samo jak Polacy. Żyd wygląda jak Albert Einstein, Zygmunt Freud, Franz Kafka, Janusz Korczak, Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Artur Rubinstein, Bruno Schulz, Mordechaj Anielewicz, Antek Zukerman, Jack Lemmon, Marek Edelman, Roman Polański, Władysław Szpilman, Isaac Bashevis Singer, Neli Laks, Menahem Begin, Szymon Peres, Icchak Rabin - ostatnie pięć nazwisk to znani laureaci Nagrody Nobla. Mimo różnego wyglądu wszyscy są Żydami.
Żyd wygląda również jak Lew Trocki, Georgij Zinowiew, Bruno Krajski, Meier Lanski, Leonard Bernstein, Isaac Stern, Imre Kertész. Prawdopodobnie ja też wyglądam jak Żyd i jestem z tego dumny.
Żydówka natomiast wygląda jak Esterka, przyjaciółka Kazimierza Wielkiego. Jak jedna z najbardziej utalentowanych i najpopularniejszych piosenkarek, nieżyjąca już Ofra Haza. Jak Golda Meir, Anna Frank, Hannah Arendt, Hanna Krall. Żydówki trzykrotnie zdobywały tytuł Miss Świata: dwie były blond pięknościami, jedna (pochodzenia aszkenazyjsko-safardyjskiego) miała cudowne kruczoczarne włosy.
Kraj Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata
A czy pamiętasz, Szanowny Czytelniku, "Skrzypka na dachu"? Mleczarza Tewie i jego rodzinę? Oni też byli Żydami. Na pewno słyszałeś kiedyś, jak grają Yehudi Menuhin, Dawid Ojstrach, Jasza Chajfec czy Isaac Stern. To także Żydzi. Mam nadzieję, że zdołałem wzbudzić w tobie zainteresowanie i ochotę do samodzielnego poszukania odpowiedzi na pytanie: jak wygląda współczesny Żyd, jego codzienne życie i jakie jest dzisiejsze państwo Izrael? Na pewno zgodzisz się ze mną, Szanowny Czytelniku, że tak naprawdę niewiele się od siebie różnimy, a oprócz wspólnej historii łączy nas także teraźniejszość. Warto wspomnieć, że 34 proc. laureatów Nagrody Nobla ma pochodzenie mojżeszowe, a połowa z nich ma polskich przodków.
Bardzo się cieszę, że w ostatnich latach znowu nasze narody nawiązały z sobą współpracę. Jest ona zauważalna w różnych dziedzinach: w kulturze, edukacji, polityce, gospodarce. Jestem wdzięczny wszystkim tym, którzy powodują, że nasze tak dobre stosunki jeszcze bardziej się zacieśniają. Jestem szczęśliwy, że moją misję ambasadora państwa Izrael mogę pełnić w kraju, który wstępuje do Unii Europejskiej. W kraju Władysława Bartoszewskiego, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej. W kraju, którego prezydent Aleksander Kwaśniewski w 60. rocznicę mordu w Jedwabnem wygłosił słynne przemówienie. W kraju Leopolda Kozłowskiego i jego zespołu składającego się ze wspaniałych, utalentowanych polskich artystów. W kraju sześciu tysięcy Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
|
Więcej możesz przeczytać w 39/2003 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
