Matematyczki z urodzenia
Kobiety są szybsze od mężczyzn w błyskawicznym liczeniu. Sugeruje to przeprowadzone w Bristolu doświadczenie, w którym wzięło udział 18 tys. osób. Testy wykazały, że ludzki mózg prawdopodobnie rachuje na dwa sposoby, odmiennie w wypadku małych i dużych liczb. Przy małych liczbach, np. gdy pokazywane są trzy palce, nie ma potrzeby wykonywania żmudnych operacji. W takim liczeniu lepsze wyniki uzyskiwały kobiety, natomiast rezultaty badanych obu płci były takie same, kiedy chodziło o większe liczby. - Te różnice są wprawdzie niewielkie, ale jednak znaczące - mówi Brian Butterworth z University College London.
(AB)
Muzyka wszechświata
Wielka czarna dziura mruczy basem, a wszechświat produkuje kakofoniczną symfonię dźwięków - twierdzą naukowcy z Instytutu Astronomii w Cambridge w Wielkiej Brytanii. Dźwięk tworzony przez dziurę jest najniższym, jaki wykryto we wszechświecie - o 57 oktaw niższym niż nuta C. Głęboki ton, niesłyszalny dla ludzkiego ucha, rozchodzi się we wszystkich kierunkach z gigantycznej gromady galaktyk zwanej Perseuszem, odległej od Ziemi o 250 mln lat świetlnych. W środku gromady znajduje się monstrualna czarna dziura wciągająca wszystko, co znajdzie się w jej pobliżu. Gdy astronomowie z Cambridge skierowali na nią orbitalny teleskop Chandra, dostrzegli koncentryczne zmarszczki w masach kosmicznego gazu wypełniającego przestrzeń między galaktykami Perseusza (odległość między nimi wynosi 30 tys. lat świetlnych). Zmarszczki te powstają podobnie jak fale dźwiękowe w powietrzu. Gwałtowna aktywność materii wpadającej do czarnej dziury, gdy gaz jest przyśpieszany niemal do prędkości światła, powoduje wytworzenie się w nim widocznych stref zgęszczenia i rozprężenia, przypominających fale dźwiękowe.
(BK)
Epidemia czarnej śmierci
Przenoszona przez szczury i pchły bakteria Yersinia pestis najprawdopodobniej nie wywołała, jak wcześniej podejrzewano, epidemii dżumy. "Morowe powietrze" w 1348 r. i następnych latach spowodowało śmierć prawie połowy mieszkańców Europy. Zaraza powracała potem wielokrotnie. W 2000 r. Didier Raoult z Uniwersytetu Śródziemnomorskiego w Marsylii wykrył genetyczne ślady mikroorganizmu w zębach osób zmarłych w XIV wieku. Hipotezy dotyczącej przyczyn zachorowań w tym stuleciu nie potwierdzają jednak najnowsze badania, które przeprowadził Alan Cooper z Ancient Biomolecules Center w Oksfordzie. Uczony zbadał 121 zębów 66 ludzi, których szczątki znajdowały się w masowych mogiłach pochodzących z 1349 r. (a więc z okresu epidemii). W żadnym z nich nie wykrył DNA tej groźnej bakterii. - Nadal nie możemy wykluczyć, że to Yersinia pestis była przyczyną pandemii dżumy, ale wciąż nie ma na to dowodów - twierdzi Cooper.
(AB)
Rekordowa dziura ozonowa
Nad Antarktydą powstała dziura ozonowa, największa z zaobserwowanych o tej porze roku. Wyrwa w warstwie ozonu nadal się powiększa i wkrótce może osiągnąć rekordowe rozmiary - ostrzega Jonathan Shanklin z British Antarctic Survey. Stratosferyczna powłoka ozonowa (utworzona z trójatomowych cząsteczek tlenu) chroni powierzchnię Ziemi przed nadmiernym słonecznym promieniowaniem ultrafioletowym. Może ono powodować mutacje genetyczne i wywoływać raka skóry u ludzi. Jeszcze niedawno naukowcy uważali, że dziura ozonowa nad Ziemią będzie się zmniejszać, bo rok temu wydawało się, że zaczęła się już zasklepiać.
(AB)
Kobiety są szybsze od mężczyzn w błyskawicznym liczeniu. Sugeruje to przeprowadzone w Bristolu doświadczenie, w którym wzięło udział 18 tys. osób. Testy wykazały, że ludzki mózg prawdopodobnie rachuje na dwa sposoby, odmiennie w wypadku małych i dużych liczb. Przy małych liczbach, np. gdy pokazywane są trzy palce, nie ma potrzeby wykonywania żmudnych operacji. W takim liczeniu lepsze wyniki uzyskiwały kobiety, natomiast rezultaty badanych obu płci były takie same, kiedy chodziło o większe liczby. - Te różnice są wprawdzie niewielkie, ale jednak znaczące - mówi Brian Butterworth z University College London.
(AB)
Muzyka wszechświata
Wielka czarna dziura mruczy basem, a wszechświat produkuje kakofoniczną symfonię dźwięków - twierdzą naukowcy z Instytutu Astronomii w Cambridge w Wielkiej Brytanii. Dźwięk tworzony przez dziurę jest najniższym, jaki wykryto we wszechświecie - o 57 oktaw niższym niż nuta C. Głęboki ton, niesłyszalny dla ludzkiego ucha, rozchodzi się we wszystkich kierunkach z gigantycznej gromady galaktyk zwanej Perseuszem, odległej od Ziemi o 250 mln lat świetlnych. W środku gromady znajduje się monstrualna czarna dziura wciągająca wszystko, co znajdzie się w jej pobliżu. Gdy astronomowie z Cambridge skierowali na nią orbitalny teleskop Chandra, dostrzegli koncentryczne zmarszczki w masach kosmicznego gazu wypełniającego przestrzeń między galaktykami Perseusza (odległość między nimi wynosi 30 tys. lat świetlnych). Zmarszczki te powstają podobnie jak fale dźwiękowe w powietrzu. Gwałtowna aktywność materii wpadającej do czarnej dziury, gdy gaz jest przyśpieszany niemal do prędkości światła, powoduje wytworzenie się w nim widocznych stref zgęszczenia i rozprężenia, przypominających fale dźwiękowe.
(BK)
Epidemia czarnej śmierci
Przenoszona przez szczury i pchły bakteria Yersinia pestis najprawdopodobniej nie wywołała, jak wcześniej podejrzewano, epidemii dżumy. "Morowe powietrze" w 1348 r. i następnych latach spowodowało śmierć prawie połowy mieszkańców Europy. Zaraza powracała potem wielokrotnie. W 2000 r. Didier Raoult z Uniwersytetu Śródziemnomorskiego w Marsylii wykrył genetyczne ślady mikroorganizmu w zębach osób zmarłych w XIV wieku. Hipotezy dotyczącej przyczyn zachorowań w tym stuleciu nie potwierdzają jednak najnowsze badania, które przeprowadził Alan Cooper z Ancient Biomolecules Center w Oksfordzie. Uczony zbadał 121 zębów 66 ludzi, których szczątki znajdowały się w masowych mogiłach pochodzących z 1349 r. (a więc z okresu epidemii). W żadnym z nich nie wykrył DNA tej groźnej bakterii. - Nadal nie możemy wykluczyć, że to Yersinia pestis była przyczyną pandemii dżumy, ale wciąż nie ma na to dowodów - twierdzi Cooper.
(AB)
Rekordowa dziura ozonowa
Nad Antarktydą powstała dziura ozonowa, największa z zaobserwowanych o tej porze roku. Wyrwa w warstwie ozonu nadal się powiększa i wkrótce może osiągnąć rekordowe rozmiary - ostrzega Jonathan Shanklin z British Antarctic Survey. Stratosferyczna powłoka ozonowa (utworzona z trójatomowych cząsteczek tlenu) chroni powierzchnię Ziemi przed nadmiernym słonecznym promieniowaniem ultrafioletowym. Może ono powodować mutacje genetyczne i wywoływać raka skóry u ludzi. Jeszcze niedawno naukowcy uważali, że dziura ozonowa nad Ziemią będzie się zmniejszać, bo rok temu wydawało się, że zaczęła się już zasklepiać.
(AB)
Więcej możesz przeczytać w 39/2003 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
