Resetowanie ptaków
Ptaki wędrowne z gatunku bagienników (Passerculus sandwichensis) regulują swój kompas na podstawie oświetlenia nieba nad horyzontem o wschodzie i o zachodzie słońca - odkryli szwedzcy i amerykańscy naukowcy. Dotychczas było wiadomo, że właściwy kierunek lotu pomaga obrać ptakom pole geomagnetyczne, układ gwiazd i słońce. Dopiero teraz uczeni dowiedzieli się, w jaki sposób ptaki resetują swój kompas, kiedy standardowe informacje zostają zakłócone przez zmianę wysokości lotu czy zmiany pogody. Właśnie takie kalibrowanie "kompasu" przed migracją oraz podczas niej pozwala ptakom bezbłędnie dotrzeć do celu. (MF)
Plemniki z hormonami
Mężczyźni przyczyniają się do poczęcia dziecka nie tylko przez zapłodnienie. Uczeni ze State University of New York w Oswego wykryli w spermie hormon luteinizujący, hormon folikulotropowy (FSH) oraz estradiol, które pobudzają jajeczkowanie, stymulują dojrzewanie pęcherzyków jajowych i wydzielanie estrogenów, podtrzymując ciążę. "To zakorzeniony w biologii mechanizm związany z zachowaniem gatunku. Ponieważ owulacja u kobiet jest ukryta, mężczyzna nie wie, które zbliżenie zagwarantuje mu przekazanie materiału genetycznego potomstwu. Obecność w spermie hormonów ułatwiających zapłodnienie daje mu na to większą szansę" - mówi prowadząca badania dr Rebecca Burch. Jej hipotezę potwierdza fakt, że podobne zjawisko nie zachodzi u zwierząt naczelnych, których samice manifestują jajeczkowanie nabrzmiałymi i zaczerwienionymi pośladkami. Badania samców szympansów wykazały, że ich sperma zawiera znacznie mniej FSH niż sperma mężczyzn i nie zawiera hormonu luteinizującego. (MF)
Przyspieszona ewolucja
Atlantyckie małże w sytuacji zagrożenia zmieniają swoje muszle. Uczeni z University of New Hampshire zaobserwowali, że małże z gatunku omułków jadalnych (Mytilus edulis) żyjące u południowych wybrzeży Nowej Anglii zaczęły tworzyć grubsze muszle, kiedy ich terytoria zaczęły podbijać żywiące się małżami azjatyckie kraby Hemigrapsus sanguineus. "Takie zmiany należą do rzadkości. Zwykle to gatunek inwazyjny zmienia się, by się przystosować do życia w nowym środowisku" - przekonują uczeni. Ich odkrycie pokazuje, jak sytuacja zagrożenia może przyspieszyć zmiany ewolucyjne. (MF)
Tłuszczem w rentgen
Wynalazek Roentgena, który zrewolucjonizował diagnostykę medyczną XX wieku, staje się bezużyteczny dla ludzi otyłych - alarmują uczeni z Massachusetts General Hospital w USA. Nie tylko dlatego, że osoby z nadwagą nie mieszczą się w aparatach prześwietlających. Bardziej niepokoi to, że nadmiar tkanki tłuszczowej utrudnia dotarcie promieni do narządów i wykonanie miarodajnego zdjęcia. W efekcie w USA w ciągu ostatnich 15 lat liczba nieudanych prześwietleń podwoiła się i z każdym rokiem wzrasta, ponieważ przybywa osób otyłych. Ponad połowa dorosłych Polaków ma nadwagę, a 64 proc. Amerykanów i Brytyjczyków cierpi na otyłość. (MF)
Nowy człowiek
W ciągu kilku dekad zostaną odkryte tysiące powiązań między genami a ludzkim zachowaniem - uważa prof. Seymour Benzer, którego badania doprowadziły do zsekwencjonowania genomu człowieka. Czy manipulacjami genetycznymi będzie można zmieniać zachowanie ludzi? Na pewno nie będzie to możliwe przez manipulowanie pojedynczymi genami, bo nie zawsze ulegają one ekspresji. Ich ekspresja zależy od ogromnej liczby reakcji chemicznych, dlatego bezpodstawne jest mówienie o "chromosomie zbrodni" i "genach homoseksualizmu". Bez wątpienia jednak geny determinują nasze zachowanie w większym stopniu, niż zdajemy sobie z tego sprawę. (ZW)
Jonathan Weiner "Czas, miłość, pamięć.
Wielki biolog i jego poszukiwanie genezy zachowań", Prószyński i S-ka
Ptaki wędrowne z gatunku bagienników (Passerculus sandwichensis) regulują swój kompas na podstawie oświetlenia nieba nad horyzontem o wschodzie i o zachodzie słońca - odkryli szwedzcy i amerykańscy naukowcy. Dotychczas było wiadomo, że właściwy kierunek lotu pomaga obrać ptakom pole geomagnetyczne, układ gwiazd i słońce. Dopiero teraz uczeni dowiedzieli się, w jaki sposób ptaki resetują swój kompas, kiedy standardowe informacje zostają zakłócone przez zmianę wysokości lotu czy zmiany pogody. Właśnie takie kalibrowanie "kompasu" przed migracją oraz podczas niej pozwala ptakom bezbłędnie dotrzeć do celu. (MF)
Plemniki z hormonami
Mężczyźni przyczyniają się do poczęcia dziecka nie tylko przez zapłodnienie. Uczeni ze State University of New York w Oswego wykryli w spermie hormon luteinizujący, hormon folikulotropowy (FSH) oraz estradiol, które pobudzają jajeczkowanie, stymulują dojrzewanie pęcherzyków jajowych i wydzielanie estrogenów, podtrzymując ciążę. "To zakorzeniony w biologii mechanizm związany z zachowaniem gatunku. Ponieważ owulacja u kobiet jest ukryta, mężczyzna nie wie, które zbliżenie zagwarantuje mu przekazanie materiału genetycznego potomstwu. Obecność w spermie hormonów ułatwiających zapłodnienie daje mu na to większą szansę" - mówi prowadząca badania dr Rebecca Burch. Jej hipotezę potwierdza fakt, że podobne zjawisko nie zachodzi u zwierząt naczelnych, których samice manifestują jajeczkowanie nabrzmiałymi i zaczerwienionymi pośladkami. Badania samców szympansów wykazały, że ich sperma zawiera znacznie mniej FSH niż sperma mężczyzn i nie zawiera hormonu luteinizującego. (MF)
Przyspieszona ewolucja
Atlantyckie małże w sytuacji zagrożenia zmieniają swoje muszle. Uczeni z University of New Hampshire zaobserwowali, że małże z gatunku omułków jadalnych (Mytilus edulis) żyjące u południowych wybrzeży Nowej Anglii zaczęły tworzyć grubsze muszle, kiedy ich terytoria zaczęły podbijać żywiące się małżami azjatyckie kraby Hemigrapsus sanguineus. "Takie zmiany należą do rzadkości. Zwykle to gatunek inwazyjny zmienia się, by się przystosować do życia w nowym środowisku" - przekonują uczeni. Ich odkrycie pokazuje, jak sytuacja zagrożenia może przyspieszyć zmiany ewolucyjne. (MF)
Tłuszczem w rentgen
Wynalazek Roentgena, który zrewolucjonizował diagnostykę medyczną XX wieku, staje się bezużyteczny dla ludzi otyłych - alarmują uczeni z Massachusetts General Hospital w USA. Nie tylko dlatego, że osoby z nadwagą nie mieszczą się w aparatach prześwietlających. Bardziej niepokoi to, że nadmiar tkanki tłuszczowej utrudnia dotarcie promieni do narządów i wykonanie miarodajnego zdjęcia. W efekcie w USA w ciągu ostatnich 15 lat liczba nieudanych prześwietleń podwoiła się i z każdym rokiem wzrasta, ponieważ przybywa osób otyłych. Ponad połowa dorosłych Polaków ma nadwagę, a 64 proc. Amerykanów i Brytyjczyków cierpi na otyłość. (MF)
Nowy człowiekW ciągu kilku dekad zostaną odkryte tysiące powiązań między genami a ludzkim zachowaniem - uważa prof. Seymour Benzer, którego badania doprowadziły do zsekwencjonowania genomu człowieka. Czy manipulacjami genetycznymi będzie można zmieniać zachowanie ludzi? Na pewno nie będzie to możliwe przez manipulowanie pojedynczymi genami, bo nie zawsze ulegają one ekspresji. Ich ekspresja zależy od ogromnej liczby reakcji chemicznych, dlatego bezpodstawne jest mówienie o "chromosomie zbrodni" i "genach homoseksualizmu". Bez wątpienia jednak geny determinują nasze zachowanie w większym stopniu, niż zdajemy sobie z tego sprawę. (ZW)
Jonathan Weiner "Czas, miłość, pamięć.
Wielki biolog i jego poszukiwanie genezy zachowań", Prószyński i S-ka
Więcej możesz przeczytać w 33/34/2006 wydaniu tygodnika Wprost .
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.
