Coraz młodsi po�cy narzekają na zespół suchego oka.
To w tej chwili najczęstsza choroba okulistyczna, w dodatku najczęściej nierozpoznawana i nieodpowiednio leczona. Uważana za nieuleczalną i najczęściej związana z wiekiem, coraz częściej dotyka osoby młodsze, głównie ze względu na zanieczyszczenie powietrza, noszenie soczewek kontaktowych, a także długie korzystanie z komputerów, tabletów i smartfonów. Znacznie częściej też dotyka osoby stosujące przewlekle krople do oczu, np. przy leczeniu jaskry.
Czym najczęściej objawia się zespół suchego oka?
Paradoksalnie, pierwszym objawem suchego oka może być odruchowe łzawienie. Z czasem pojawia się uczucie suchości, ciała obcego, dyskomfort, pieczenie oraz okresowe zaburzenia widzenia, które ustępują po kilkakrotnym mrugnięciu lub zapuszczeniu kropli nawilżających. Nieleczone może prowadzić do uszkodzenia powierzchni oka – spojówki i rogówki. Najczęstszą przyczyną jest dysfunkcja gruczołów Meiboma i zapalenie powiek powodujące szybkie parowanie łez, będące też jednym z objawów trądziku różowatego.
Jak rozpoznać suche oko?
Istnieje szereg metod diagnostycznych, które oceniają zarówno wydzielanie łez, jak i stan gruczołów powiekowych. Doświadczony okulista może rozpoznać pewne objawy już przy rutynowym badaniu. Nie zawsze jednak zwraca się uwagę na brzegi powiek i gruczoły łzowe. Jeśli dolegliwościom towarzyszy zaczerwienienie oczu i wydzielina, to często rozpoznaje się np. zapalenie bakteryjne czy alergiczne i leczy antybiotykami lub środkami przeciwalergicznymi, które mogą nasilać te objawy. Diagnostyka nie jest prosta. Jedną z obiektywnych metod jest badanie osmolarności łez, dotychczas w Polsce rzadko wykonywane.
Kiedy będą mogli z niego skorzystać polscy pacjenci?
Osmometr będzie szerzej dostępny w Polsce w najbliższym czasie, m.in. w naszych ośrodkach. Pozwoli także obiektywnie monitorować efekty leczenia. To badanie jest dobrą alternatywą dla powszechnie stosowanego, ale mocno niedoskonałego testu Schirnera, który polega na oznaczaniu, jaki fragment paska bibułki jest wilgotny po pięciu minutach od włożenia do worka spojówkowego. W naszych ośrodkach stosujemy już nowoczesną aparaturę diagnostyczną – Keratograph 5M, który ocenia wiele funkcji wydzielania łez oraz jakość gruczołów powiekowych. Osmometria będzie cennym uzupełnieniem tych badań. W celu ułatwienia diagnostyki i leczenia uruchomiliśmy przed trzema laty pierwsze w Polsce Poradnie Suchego Oka w Krakowie i Lublinie, które dysponują nowoczesnym sprzętem do diagnostyki i leczenia.
Jak leczy się zespół suchego oka?
Metody są różne w zależności od rodzaju – inaczej leczy się wyłącznie niedobór fazy wodnej i zmniejszone wydzielanie gruczołów łzowych, inaczej dysfunkcję gruczołów powiekowych. Najprostszym postępowaniem, skutecznym zwłaszcza przy niedoborze łez w początkowym okresie, są sztuczne łzy. Trzeba jednak pamiętać, że one nie leczą, lecz tylko dają krótkotrwałą ulgę w dolegliwościach. Jeśli chcemy pacjentowi pomóc na dłużej, możemy użyć specjalnych zatyczek do kanalików łzowych. Można też wydzielanie łez pobudzić farmakologicznie – np. pilokarpiną doustnie albo nowym, dostępnym na razie tylko w USA i instalowanym do nosa neurostymulatorem łez Oculeve. W suchym oku istotnym elementem jest również stan zapalny, który leczy się okresowo sterydami lub przewlekle cyklosporyną w kroplach. W Stanach Zjednoczonych właśnie zarejestrowano nowy lek z tej grupy – Xiidra.
Jak wygląda leczenie w dysfunkcji gruczołów powiekowych?
Przez wiele lat postępowaniem była higiena powiek w domu, która nie dawała jednak zadowalających wyników. Od kilku lat gruczoły powiekowe oczyszczamy w gabinetach okulistycznych. Mamy doświadczenie z Blephexem – oczyszczaniem za pomocą obrotowej gąbki nasączonej specjalnym płynem oraz sondowaniem gruczołów za pomocą specjalnych sond Maskina. Oczyszczamy także specjalnymi pęsetkami po rozgrzaniu powiek. Do nowszych metod nagrzewania należą IPL – intensywne, pulsujące światło, Lipiflow, gdzie do nagrzewania i usuwania wydzieliny stosuje się złożoną aparaturę i jednorazowe końcówki, co bardzo podraża koszt zabiegu, oraz Thermoflo, w której powiekę rozgrzewa się i masuje specjalną metalową końcówką. Metody te – poza Lipiflow ze względu na koszt – będą wkrótce dostępne w Polsce, prawdopodobnie także w naszych ośrodkach. Daje to nadzieję chorym z dysfunkcją gruczołów powiekowych na skuteczniejsze leczenie. Poprawa stanu suchego oka i powiek jest szczególnie istotna przed planowanymi zabiegami chirurgii refrakcyjnej i chirurgii zaćmy.
Ośrodki Chirurgii Oka Prof. Zagórskiego
znajdują się w Krakowie, Lublinie, Nałęczowie, Nowym Sączu, Rzeszowie, Zwoleniu, a także Łucku (Ukraina) tel. +48 222 905 905
www.ocho.pl
Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.