Tygodnik Wprost Wydanie: 50/2002 (1046)
Okładka tygodnika Wprost nr 50/2002 (1046)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Drugi Egipt

Dodano:   /  Zmieniono: 
Budda zmartwychwstaje w Afganistanie

W ogrodzonym murem parku Bagh-e-Babur w centrum Kabulu w lecie nigdy nie brakuje ludzi. Mieści się tu jeden z nielicznych miejskich basenów. W tym roku w pobliżu pojawiła się jednak grupa osób zupełnie nie zainteresowanych kąpielą. Ruszyły tu bowiem pierwsze po 20 latach wojny legalne wykopaliska archeologiczne prowadzone przez niemieckich i afgańskich naukowców. Specjaliści spodziewają się znalezisk na miarę Egiptu.

Historia na sprzedaż
Już przed ponad czterema tysiącami lat zaczęto transportować tędy lazuryt z gór na północnym wschodzie kraju do odległego Sumeru położonego na terenie dzisiejszego Iraku. Armie Aleksandra Wielkiego pozostawiły tu monety z wizerunkiem wodza, wojska Dżyngis-chana siały zniszczenie. Jedwabnym Szlakiem łączącym dzisiejsze Włochy z Japonią przybyły rzymskie szkło i chińska ceramika. Myśl greckich filozofów spotykała się z filozofią Konfucjusza, żywe były wpływy perskie i hinduskie. Ostatnie odkrycia archeologiczne świadczą o istnieniu na tym terenie cywilizacji równie starej jak mezopotamska i egipska. Zoroastryzm, islam, buddyzm i hinduizm to cztery wielkie religie, które odcisnęły piętno na architekturze i kulturze regionu. Dzisiaj świadectwa historii padają łupem złodziei. Powrót archeologów na stanowiska porzucone przed dwudziestu laty być może zmieni ten stan rzeczy.

Krzywa wieża w Dżamie
W marcu zeszłego roku mimo głośnych protestów cywilizowanego świata talibowie wysadzili w prowincji Bamjan dwa gigantyczne posągi Buddy wykute w skałach. Na początku października archeolodzy, budowniczowie i konserwatorzy dokonali ekspertyzy pozostałości rzeźb. Z analiz wynika, że będzie możliwa rekonstrukcja większej z nich, mierzącej 55 m. Rekonstrukcja potrwa trzy lata i będzie kosztować około 1,5 mln dolarów - szacują eksperci UNESCO nadzorujący projekt. Dwunastowieczna krzywa wieża minaretu z miasta Dżam od kilku lat grozi zawaleniem. Co roku coraz bardziej się przechyla. Powódź, która nawiedziła miasto w kwietniu, jeszcze zwiększyła niebezpieczeństwo. Andrea Bruno, włoski inżynier i konsultant UNESCO, podjął prace mające na celu zabezpieczenie konstrukcji. We współpracy z Giorgio Macchim z uniwersytetu w Pawii, inżynierem uczestniczącym w konserwacji krzywej wieży w Pizie, opracowuje plany umocnienia pięciometrowych fundamentów budowli. Prace remontowe rozpoczną się w kwietniu przyszłego roku.

Cywilizacja baktryjska
Tuż po radzieckiej inwazji na Afganistan w 1978 r. Wiktor Sarianidi z Moskiewskiego Instytutu Archeologicznego odnalazł na północy Afganistanu ślady osad z trzeciego tysiąclecia p.n.e., świadczące o istnieniu cywilizacji o wysokim, porównywalnym z Mezopotamią stopniu rozwoju. Ślady cywilizacji baktryjskiej - bo tak ją nazwano - znaleziono także na obszarze dzisiejszego Uzbekistanu i Turkmenistanu, w zachodnim Iranie i w północno-zachodnich Chinach. Wysokie mury i wieżyczki, metalowe zdobienia, wijące się wzory, okrągłe pieczęcie to jej cechy charakterystyczne. Działania wojenne uniemożliwiały prowadzenie prac wykopaliskowych, ale teraz archeolodzy mają nadzieję, że bezpieczny dostęp do stanowisk w Afganistanie umożliwi znalezienie głównego ośrodka tej cywilizacji. We wschodnim Afganistanie, niedaleko miasta Harwa, szabrownicy odkryli bogate, dobrze zachowane budowle buddyjskie z pierwszych wieków naszej ery. Służby celne Afganistanu przechwyciły niedawno sporo artefaktów buddyjskich pochodzących z II-V wieku. W śledztwie ustalono, że pochodzą z odległego zakątka prowincji Logar. W październiku wyruszył tam włoski archeolog Giovanni Verardi z Uniwersytetu Rzymskiego. Badania archeologiczne na szerszą skalę rozpoczną się w tym rejonie w przyszłym roku. Niedawno, również w związku z działalnością szabrowników, w prowincji Kapisa, na północ od Kabulu, odkryto ruiny osad będących częścią państwa Kuszanów z początków naszej ery. Kaniszka, wódz plemienia, miał zreformować buddyzm, kładąc większy nacisk na kult posążka Buddy. Ta forma kultu dotarła nawet do Chin i Japonii. Afgański archeolog Zemaryalai Tarzi w przyszłym sezonie rozpocznie prace w prowincji Bamjan, prawdopodobnie wesprą go japońscy uczeni. Włosi będą badać okolice miasta Dżam, a Francuzi północno-zachodnie regiony kraju. Nie jest wykluczone, że już wkrótce archeolodzy dokonają nowych spektakularnych odkryć.

 

Rzeka dolarów

Podczas konferencji, która odbyła się pod koniec maja tego roku w Kabulu, przedstawiciele rządów państw z całego świata obiecali przekazać 7 mln dolarów na odbudowę Muzeum Narodowego w Kabulu i rekonstrukcję zniszczonych artefaktów. Pieniądze powoli zaczynają napływać. Włochy dodatkowo przeznaczyły 500 tys. dolarów na odbudowę minaretów w Heracie i Dżamie. Niemcy ofiarowały 875 tys. dolarów na kontynuację prac w parku Bagh-e-Babur, a Szwajcaria 130 tys. dolarów na rekonstrukcję zabytków w Dżamie. Japończycy na prace archeologiczne w prowincji Bamjan przeznaczyli 700 tys. dolarów. Francuzi mają finansować i nadzorować renowację zbiorów i ponowne otwarcie biblioteki archeologicznej w Kabulu oraz pokrycie dachem jedenastowiecznego meczetu w mieście Balch. Mająca siedzibę w Genewie organizacja Aga Khan Trust for Culture zadeklarowała przekazanie około 5 mln dolarów na rozmaite projekty archeologiczne i konserwatorskie. Rekonstrukcją zabytków Afganistanu zainteresowane są także osoby prywatne - japoński artysta Ikuo Hirayama planuje wybudowanie w Kabulu instytutu archeologicznego.

Więcej możesz przeczytać w 50/2002 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 50/2002 (1046)

  • Logika alkoholika15 gru 2002 — Czy można sobie pomóc, szkodząc jednocześnie? W Polsce zaczyna to być regułą. W końcu to my od dawna stosujemy zasady: "im gorzej, tym lepiej", "im głupiej, tym mądrzej" czy "im drożej, tym taniej". W pomaganiu...1
  • Dossier15 gru 2002 — LESZEK MILLER Premier RP Nie wolno mylić pociągu historii, do którego się wsiada lub nie, z przywoływanym na telefon radio taxi" w Sejmie JANUSZ LEWANDOWSKI, poseł Platformy Obywatelskiej "Bardzo bym chciał, żeby Polska nie robiła...1
  • Wprost od czytelników15 gru 2002 — Zero tolerancji! Brawo, panie profesorze Winiecki ("Zero tolerancji!", nr 48)! Należę do tej "niepostępowej" grupy, która woli demoralizację przestępcy w zakładzie zamkniętym od resocjalizacji na wolności lub w zakładzie...3
  • Peryskop15 gru 2002 — Człowiek pojednania- Staram się być pokorny, ale ostatnio otrzymuję tyle nagród, że jest to dla mnie trudne zadanie. Ta nagroda daje mi jednak poczucie spełnienia tego, co zawsze było dla mnie celem - służby na rzecz pojednania -...8
  • Barometr wprost15 gru 2002 — Engel, wróć! "Wstyd", "Klęska", "Engel do dymisji" - można było przeczytać na pierwszych stronach gazet po słabych występach Polaków na piłkarskich mistrzostwach świata w Korei Południowej. Na...8
  • Z życia koalicji15 gru 2002 — Tygrys na kiełkach, geniusz Tatr, Grzegorz W. Kołodko, zawędrował aż do Monako, by zachwalać uroki Wrocławia. Miasto to - jak wiadomo - chciało zrobić u siebie światową wystawę Expo. Tygrys na kiełkach okazał się jednak mało przekonujący i Wrocław...10
  • Z życia opozycji15 gru 2002 — Gabriel Janowski przechodzi z cukru na kable. Nie znamy nikogo, kto by wciągał kable, więc nie wiemy, jak to kręci. Na razie widzieliśmy tylko, jak poseł Janowski usiłował wystąpić w programie "Pod napięciem" poświęconym sytuacji w...11
  • M&M15 gru 2002 — MÓJ BUDŻET RODZINNYTrzynastka i czternastka, czyli udział w zyskach,których brak... Barbórkowa nagroda do tego...Jak już muszę dopłacać do pracy górnika,to przynajmniej mi wskażciekonkretnie - którego.Poznamy...12
  • Playback15 gru 2002 — 12
  • Gwiezdne hełmy15 gru 2002 — Sven Hannawald i Martin Schmitt muszą na jakiś czas zrezygnować ze skakania.12
  • Fotoplastykon15 gru 2002 — 14
  • Poczta15 gru 2002 — Patent na ziemniaki Autor artykułu "Patent na ziemniaki" (nr 48) napisał, że "pracownicy Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach zabawili się w sponsorów i ofiarowali sprzęt komputerowy gminie Wilków, a w...16
  • Kadry15 gru 2002 — 17
  • Lawina Łukaszenki15 gru 2002 — Przed świętami Bożego Narodzenia, przez granicę białorusko-polską w ciągu kilku dni będzie próbowało się przedostać kilkadziesiąt tysięcy nielegalnych imigrantów. Koczują oni obecnie w obozach na Białorusi. Białoruscy pogranicznicy, milicja i...18
  • Policja dwuetatowa15 gru 2002 — 20 tysięcy złotych miesięcznie może dorobić policjant sprzedający informacje agencjom detektywistycznym24
  • Światopogląd Kisiela - Nagrody Kisiela 200215 gru 2002 — Posiadanie światopoglądu lub dążenie do niego nie dowodzi jeszcze, aby należało krzyczeć o nim po wszystkich rogach ulic: czasem trzeba zamilknąć i poczekać, aby światopogląd przemówił sam - niekoniecznie swymi tezami, lecz swą barwą,...26
  • Chory jak Polak15 gru 2002 — 420 zł płaci rocznie każdy pracujący Polak na osoby wyłudzające zwolnienia lekarskie.30
  • Zbrodnia i kara15 gru 2002 — Zabójstwo prezydenta Gabriela Narutowicza zamknęło prawicy drzwi do władzy w II RP34
  • Giełda i wektory15 gru 2002 — Hossa ŚwiatApetyt na WęgryJapońskie i południowokoreańskie firmy zamierzają zwiększyć u nas inwestycje - pochwalił się Istvan Csillag, węgierski minister gospodarki. Suzuki Motor chce przeznaczyć na rozbudowę fabryki w Budapeszcie 168 mln euro, a...36
  • Wypędzenie do raju15 gru 2002 — Fiskus skazuje polski kapitał na emigrację38
  • Ład rewolucyjny15 gru 2002 — Najlepsze i najgorsze rady nadzorcze spółek amerykańskich według magazynu "Business Week"44
  • Pół baku rzepaku?15 gru 2002 — Uwaga: szczyt bioidiotyzmu w Sejmie!48
  • Dywidenda żebraka15 gru 2002 — 500 miliardów złotych wyłudzili od nas górnicy, kolejarze, rolnicy i politycy50
  • Eksperyment i ekskrement15 gru 2002 — Artyści domagają się, by państwo łożyło na literaturę i sztukę, nie żądając niczego w zamian, czyli chcą mecenatu bez mecenasa54
  • Supersam15 gru 2002 — Wydarzenie tygodniaDziesięć lat z GatesemPolski oddział Microsoftu obchodzi dziesięciolecie istnienia. - Zmienialiśmy się razem z Polską: komputer stał się powszechnym narzędziem pracy w biurach, przedsiębiorstwach, trafił także do szkół i...56
  • Hipermarket kultury15 gru 2002 — Galerie handlowe są jak średniowieczne jarmarki58
  • Nie żyje bal15 gru 2002 — W Polsce nigdy nie przyjęła się tradycja hucznych zabaw sylwestrowych62
  • Piłką rządzi telewizja15 gru 2002 —  Michał Karpiński: Poda się pan do dymisji tak jak Zbigniew Boniek? Michał Listkiewicz: Gdyby prezesi związków podawali się do dymisji po odejściu każdego trenera, świat byłby pełen zdymisjonowanych prezesów. Wyniki...65
  • Z ziemi włoskiej i japońskiej do Polski15 gru 2002 — Piotrze drogi! Właśnie robię porządek w swej kulinarnej bibliotece i przyglądam się książkom, które ostatnio nabyłem i których nie zdążyłem jeszcze przeczytać. Wśród nich jest "Kalendarz na rok 1879. Kolęda dla...66
  • Kartka z Rzymu15 gru 2002 — Znów odżywa problem barbarzyńców, którzy pragną niszczyć, zabijać67
  • Sztuk@ kochania15 gru 2002 — Internet stał się najpopularniejszym poradnikiem ars amandi68
  • Made in London15 gru 2002 — Londyn staje się światową stolicą mody70
  • Wprost Online15 gru 2002 — 72
  • Złote komórki15 gru 2002 — Telefoniczni giganci zabiegają o względy klientów już zdobytych, a powinni zawalczyć o serca ludzi złotego wieku73
  • Kryptonim "Klan"15 gru 2002 — Mimo buńczucznych zapowiedzi komunistycznej władzy, że w każdej chwili "opozycjonistów można zapakować do jednego autobusu", wybuch Sierpnia '80 kompletnie zaskoczył bezpiekę.74
  • Generałowie i biskupi15 gru 2002 — Jak pospiesznie zmieniano dekret o stanie wojennym76
  • Know-how15 gru 2002 — Twardy orzech dla cukrzycyJedzenie orzechów zmniejsza ryzyko pojawienia się cukrzycy typu 2 - do takich wniosków doszli uczeni z Harvard University oraz Women's Hospital w Bostonie. Podczas trwających 16 lat testów przebadali...78
  • Hormony złudzeń15 gru 2002 — Kuracje odmładzające skracają życie80
  • Pasożyt brawury15 gru 2002 — Toksoplazmoza zmienia nas w demony szos84
  • Denat w służbie medycyny15 gru 2002 — Szefowie dwunastu ośrodków anatomicznych, które działają w Polsce, alarmują, że wkrótce studenci nie będą mogli na własne oczy poznawać tajemnic ludzkiego ciała, a lekarze trenować przeprowadzania skomplikowanych operacji. -...86
  • Drugi Egipt15 gru 2002 — Budda zmartwychwstaje w Afganistanie88
  • Bez granic15 gru 2002 — Etniczna lady GodivaNa przedmieściach Sydney szaleje najgroźniejszy od 30 lat pożar buszu. Ogień spalił prawie 100 tys. ha krzewów i 18 domów. Brak deszczu od wielu lat jest także poważnym problemem w sąsiednim stanie Wiktoria....90
  • Szachy z nożem w zębach15 gru 2002 — Negocjacje z Unią Europejską to gra na piętnastu fortepianach równocześnie92
  • Zastrzyk usypiający15 gru 2002 —  Robert Wylot: Co Szwecja i Polska zyskają dzięki rozszerzeniu Unii Europejskiej? Göran Persson: Po pierwsze, politycznie i w wymiarze psychologicznym będzie to koniec podziału Europy na Wschód i Zachód. Wszyscy mieszkamy...94
  • Szwedzki pacjent15 gru 2002 — Gdyby Szwecja leżała w USA, byłaby najuboższym amerykańskim stanem95
  • Skazani na siebie15 gru 2002 — Za trzy, cztery lata powstanie albo nowy Bliski Wschód, albo nuklearny Bliski Wschód96
  • Dawid i Goliat przy murze15 gru 2002 — Gdy nastanie pokój, Palestyna będzie pierwszym prawdziwie demokratycznym państwem arabskim97
  • Wielki chiński blef15 gru 2002 — Jak dzięki tfu(!)rczej statystyce Chiny stają się pierwszą potęgą XXI wieku99
  • U mety15 gru 2002 — W rocznicę stanu wojennego Polska wróci na miejsce, z którego chciano nas od II wojny światowej wyrzucić101
  • Menu15 gru 2002 — Świat Rok Polski w WiedniuAż 130 tys. osób obejrzało w Wiedniu freski z Faras odnalezione przez prof. Kazimierza Michałowskiego. Pokazano je w ramach obchodów Roku Polskiego. W Wiedniu odbywało się mnóstwo wystaw,...102
  • Chłopak z ferajny15 gru 2002 — Zanim Martin Scorsese został reżyserem, chciał być gangsterem albo księdzem106
  • Wielki podryw - ***15 gru 2002 — Reżyseria: David Mirkin W rolach głównych: Sigourney Weaver, Jennifer Love Hewitt, Ray Liotta, Gene Hackman, Anne Bancroft. USA 2001 r. Co to może być za film, w którym Sigourney Weaver i Gene Hackman grają parę? Sensacyjny thriller?...109
  • Truciciel z Detroit15 gru 2002 — Eminem jest dla hip hopu tym, kim Elvis Presley był dla rock and rolla110
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego15 gru 2002 — ROD STEWART - **** It Had To Be You? The Great American Songbook To pierwsza płyta seksiarza, kabotyna i tandeciarza, której mogę wysłuchać do końca. Nigdy nie przypuszczałem, że kiedykolwiek po skonsumowaniu albumu tego artysty zawołam...111
  • Po użyciu wstrząśnie!15 gru 2002 — Złote Orły zdobyły status polskich Oscarów reklamy112
  • Słuszna wojna15 gru 2002 — 7 grudnia minęła kolejna rocznica japońskiego ataku na Pearl Harbor. Dziś wiadomo, że był on wynikiem misternego planu prezydenta Roosevelta. Prowokując uderzenie na Hawaje, udało się zdusić w amerykańskim społeczeństwie izolacjonistyczne...114
  • Szto pan chociesz!15 gru 2002 — Każdy warszawiak wie, że jak czegoś nigdzie nie może dostać, to bez problemu kupi to na Stadionie Dziesięciolecia. Kiedy więc wysiadł mi stabilizator w starym telewizorku Junost, bez wahania skierowałem się na stadion. Odszukałem stoisko z...114
  • Organ Ludu15 gru 2002 — 116
  • Obrazy w rozkroku15 gru 2002 — Dla wielu Polaków Austria niewiele różni się od Australii, Cejlon od herbaty, a Republika Czadu od dwutlenka węgla118