Biskup z podziemia

Dodano:   /  Zmieniono: 
Diecezja trzydziestoletniego bp. Pavola Hnilicy rozciągała się od Berlina do Pekinu
Dwaj mężczyźni przez chwilę się rozglądali, nim weszli do szpitalnej piwnicy. Młodszy uklęknął, a straszy położył ręce na jego głowie. Po cichu wymówił formułę konsekracji. W latach 50. Kościół na Słowacji żył w podziemiu. Bohater tamtego wydarzenia, jezuita Pavol Hnilica, zmarł niedawno w wieku 85 lat. Wówczas miał niespełna 30 lat i został jednym z najmłodszych biskupów na świecie. Tajne święcenia odbyły się w piwnicy szpitala w Rożniawie 2 stycznia 1951 r. Udzielał ich Robert Pobożny, jedyny pozostający na wolności biskup słowacki. W czasie tajnych święceń Hnilica usłyszał od bp. Pobożnego: "Twoja diecezja to Pekin - Moskwa - Berlin", czyli cały ówczesny obóz komunistyczny.

Tajna posługa
W kwietniu 1950 r. komunistyczne władze zlikwidowały wspólnoty zakonne w Czechosłowacji. W ciągu jednej "barbarzyńskiej nocy", jak się ją dziś nazywa, wywieziono do obozów koncentracyjnych kilka tysięcy zakonników. Większość z nich odzyskała wolność w latach 60., nieliczni dożyli roku 1989, gdy mogli wrócić do klasztorów. Hnilicę, który w tym czasie nie miał jeszcze święceń zakonnych, wypuszczono i skierowano do służby wojskowej. Przy okazji miał przejść szkolenie medyczne w szpitalu w Rożniawie. W warunkach konspiracyjnych przyjął święcenia zakonne, a po kilku miesiącach z woli papieża został wyznaczony do tajnej posługi biskupiej. Nie odmówił, choć wiedział, że sakra biskupia nie wiąże się z przywilejami, lecz z więzieniem, a może i śmiercią. W ciągu kilku miesięcy wyświęcił kilku jezuitów i przekazał święcenia biskupie swemu następcy o. Janowi Korcowi. Korzec, dziś kardynał, stał się duchowym liderem słowackiego Kościoła. Siedział w więzieniu, był szykanowany, przez wiele lat pracował jako robotnik.
Los Hnilicy był inny. Otrzymał polecenie opuszczenia Słowacji. W grudniu 1951 r. przez zieloną granicę dostał się do Niemiec, a później do Rzymu. Zabrał z sobą wiele dokumentów i notatek, co pozwoliło mu napisać pierwszy obszerny raport o dramacie Kościoła za żelazną kurtyną.

Przyjaciel Pawła VI
Nie wiadomo, jak potoczyłyby się losy Hnilicy, gdyby nie przyjaźń papieża Pawła VI. W latach 60. w Watykanie tworzono zręby nowej polityki wschodniej, której podstawowym założeniem było dążenie do ugody z komunistami. Przeciwnikiem Hnilicy był abp Agostino Casaroli, późniejszy sekretarz stanu i kardynał. W latach 60. Casaroli wychodził z założenia, że komunizm jest zjawiskiem trwałym. Wyciągał z tego wniosek, że Kościół powinien się dopasować do nowej sytuacji. Nawet za cenę bolesnych kompromisów.
We wspomnieniach Hnilica opisuje scenę, jak Paweł VI poprosił go o ocenę materiału na temat sytuacji Kościoła w Czechosłowacji. Hnilica spostrzegł, że informacja powstała na podstawie jego notatki dla watykańskiego Sekretariatu Stanu. Została jednak nie tylko skrócona, ale też usunięto z niej najważniejsze oceny. Gdy powiedział o tym papieżowi, Paweł VI poprosił, aby Hnilica już bez pośredników przygotowywał mu materiały. Powołał go także jako eksperta w czasie soboru watykańskiego II. Gdy urzędy watykańskie nie potwierdzały jego święceń biskupich, obawiając się negatywnej reakcji Pragi, papież interweniował osobiście. Przyjął Hnilicę w maju 1964 r. na publicznej audiencji, pozdrawiając jako biskupa.
Wraz z innym Słowakiem, werbistą Johnem Bukovskim, stał się ekspertem ds. komunizmu. Przez cały czas utrzymywał tajne kontakty z podziemnym Kościołem w Czechach i na Słowacji. Był też zaangażowany w przygotowanie misji na Wschodzie. Nigdy nie wątpił, że dożyje upadku komunizmu i innej, lepszej Rosji. Jako orędownik objawień fatimskich, zapowiadających nawrócenie Rosji, propagował ideę krucjaty modlitw w intencji chrześcijan w ZSRR. Z fałszywym paszportem przebywał w Moskwie w 1984 r., gdzie nawiązał kontakty użyteczne w dalszych działaniach Jana Pawła II.
Polityka wschodnia Watykanu była próbą ugody z komunistycznymi rządami. Próbą przegraną, gdyż nie rozumiała istoty totalitarnego systemu, który nie tolerował przestrzeni wolności. W takim momencie bezcenne dla Kościoła było doświadczenie ludzi, którzy poznali komunizm na własnej skórze, takich jak bp Hnilica, kard. Mindszenty czy kard. Wyszyński. Ich świadectwo cierpienia i przekonanie, że komunizm należy odrzucić jako system głęboko niemoralny, było dla Kościoła ważniejsza niż dyplomatyczne kalkulacje. Wiara bp. Hnilicy została nagrodzona, gdy z ust Jana Pawła II usłyszał, że polityka wschodnia Watykanu się skończyła. Zaczęła się misja na Wschodzie, która oznaczała koniec systemu, przed którym wówczas drżała cała ludzkość.
Więcej możesz przeczytać w 43/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 43/2006 (1245)

  • Wprost od czytelników15 gru 2006, 15:00ZIEMIE NIEODZYSKANE D ziękuję za poruszenie w artykule "Ziemie nieodzyskane" (nr 40) tematu zaniechania działań na rzecz integracji wszystkich części terytorium dzisiejszej Polski. Sprawa jest tym bardziej niepokojąca, że skutkiem...3
  • Na stronie - Czasoprzyspieszacze15 gru 2006, 15:00Szkoda czasu na grę na czas3
  • Skaner15 gru 2006, 15:00NASI W AFGANISTANIE "Afganistan - najbardziej przyjazny kraj na świecie, a może też we wszechświecie." hasło z oficjalnej strony internetowej Afganistanu NIEWYDOLNE PAŃSTWO Prezydentem kraju jest Hamid Karzaj, który wygrał wybory w 2004...8
  • Sawka czatuje15 gru 2006, 15:00Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)10
  • Playback15 gru 2006, 15:00Marek Kotlinowski, wicemarszałek Sejmu, i Roman Giertych wicepremier i minister edukacji © W. Rozbicki/Reporter14
  • Poczta15 gru 2006, 15:00DRUGI OBIEG CZWARTEJ RP Jakiś czas temu "Polityka" w artykule o satyrze politycznej w Internecie opublikowała fotomontaż przedstawiający Kaczyńskiego, Leppera i Giertycha jako Ich Troje, podając, że autorzy są anonimowi, choć pochodził...14
  • Ryba po polsku - Ostatnie słowo przed wysiłkiem15 gru 2006, 15:00Wszyscy nasi dziennikarze powinni myśleć Lisem, mówić Lisem i pisać Lisem15
  • Z życia koalicji15 gru 2006, 15:00W SEJMIE NAPATOCZYLIŚMY SIĘ kilkakrotnie na Kaczyńskiego. Przechadzał się po korytarzach nie niepokojony przez nikogo, obnosząc się dumnie ze swoją grzywą i kaczyńskością. To on, Kaczyński Ryszard, poseł Ruchu Ludowo-Narodowego. Kaczyński nie jest...16
  • Z życia opozycji15 gru 2006, 15:00CHOLERA! ZNOWU NAM CAPNĘLI z rubryki najsłynniejszego polskiego Mulata! No cóż, mamy nadzieję, że koalicja chamów z warchołami nie potrwa zbyt długo i Andrzeja Leppera znowu powitamy na starych śmieciach. Przy okazji: ta rubryka traciła na rzecz...17
  • Wprost przeciwnie - Spadające gwiazdy15 gru 2006, 15:00Lech Wałęsa robi wszystko, aby zniszczyć swój autorytet i ośmieszyć siebie, a więc i Polskę18
  • Fotoplastykon15 gru 2006, 15:00Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)19
  • Zatoka niepokoju15 gru 2006, 15:00Konflikt u ujścia Odry zafundował Polakom i Niemcom Józef Stalin20
  • Nie pozwalam15 gru 2006, 15:00Pierwsza epoka liberum veto skończyła się dla Rzeczypospolitej rozbiorami. Dziewięć lat temu zaczęła się druga epoka liberum veto24
  • Zamiatanie pod szafę15 gru 2006, 15:00Czego rząd nie robi, kiedy zajmuje się historią30
  • Trójkąt różnoboczny15 gru 2006, 15:00Czy wciągając rosyjskie firmy państwowe do Europy, stworzymy grunt dla poszanowania demokratycznych wartości przez Rosję?32
  • Turystyka pełną parą15 gru 2006, 15:00Miłośników kolei z Europy Zachodniejzafascynowały podróże parowozami w Polsce36
  • Giełda15 gru 2006, 15:00Hossa Świat Gienerał Motors Rosyjski oligarcha Oleg Dieripaska ma kilka procent akcji General Motors, a docelowo chce zgromadzić 10 proc. udziałów - twierdzi niemiecki "Manager Magazin". W ten sposób koncern Dieripaski Rusal stałby się...38
  • Jałmużna dla obszarnika15 gru 2006, 15:00Ściśle tajne są w Polsce informacje o tym, kto i w jakiej wysokości otrzymuje unijne dopłaty bezpośrednie40
  • Pożar ostatniej szansy15 gru 2006, 15:00Nikomu nie zależy na ujawnieniu przyczyn pożaru w rafinerii w Możejkach46
  • Czarny Piotruś15 gru 2006, 15:00Deelektrimizacja, czyli koniec radosnej gospodarki ery postkomunistycznej52
  • Okulary, które mówią15 gru 2006, 15:00Jan Kulczyk w okrągłych okularach wyglądałby na socjalistę60
  • Czołgi S-klasy15 gru 2006, 15:00Bezpieczne samochody pancerne robi tylko wielka trójka: Mercedes, BMW i Cadillac64
  • Niezbędnik clubbera15 gru 2006, 15:00Pierwszy ranking najlepszych klubów w Polsce: 1. Club Hotl 2. Milch 3. Crossed Club, 4. Utopia, 5. Fabryka Trzciny68
  • Pazurem - Do ostatniej kropli15 gru 2006, 15:00Każdego dnia trzy miliony Polaków załatwia swoje sprawy na wspomaganiu alkoholowym72
  • Know-how15 gru 2006, 15:00Storczykowe eldorado Dobre wiadomości dla amatorów storczyków: w lasach na Nowej Gwinei odkryto 30 nowych gatunków tych roślin. Z tej części Indonezji, uznawanej za "kopalnię storczyków", pochodzi aż 3 tys. gatunków tych kwiatów z 25 tys....74
  • Budzik zabójca!15 gru 2006, 15:00Chcesz długo żyć, żyj zgodnie ze swoim zegarem biologicznym76
  • Pan Bóg albo Marsjanie15 gru 2006, 15:00Przyjęcie kreacjonizmu nie jest równoznaczne z zanegowaniem teorii ewolucji86
  • Bez granic15 gru 2006, 15:00Wyszynk z niedźwiedziem Król Hiszpanii Juan Carlos podczas sierpniowej wizyty w Rosji zastrzelił na polowaniu niedźwiedzia. Problem w tym, że "to nie było polowanie, lecz morderstwo" - uważa Siergiej Starostin, wicedyrektor wydziału...88
  • Atom dla każdego15 gru 2006, 15:00Już 30 państw może się uzbroić w broń nuklearną90
  • Specjaliści od chaosu15 gru 2006, 15:00Rosyjskie służby specjalne wciąż ingerują w życie polityczne krajów byłego ZSRR94
  • Drodzy byli15 gru 2006, 15:00Ameryka daje przykład, jak twórczo eksploatować emerytowanych liderów98
  • Biskup z podziemia15 gru 2006, 15:00Diecezja trzydziestoletniego bp. Pavola Hnilicy rozciągała się od Berlina do Pekinu103
  • Recenzor15 gru 2006, 15:00106
  • Bardzo dobra Novi(n)ka15 gru 2006, 15:00Nowoczesny, ale niebanalny pop oraz minimalistyczny chillout z progresywnym zacięciem. "Tricks of Life" to ewenement na rynku polskiej muzyki elektronicznej, gdzie często za cały materiał wystarczają jednostajne bity generowane przez...106
  • Nostalgia i ekstaza15 gru 2006, 15:00Nina Stiller, znakomita interpretatorka żydowskiej muzyki (zarówno w ich tradycyjnej, jak i popularnej formie), postanowiła tym razem spróbować swoich sił w świecie brzmień klubowych. Niby nic szczególnego, ostatnio podszyte elektroniką...106
  • Zabójcza pustka15 gru 2006, 15:00The Killers są jak miasto, z którego pochodzą: Las Vegas. Blichtr, kicz, miszmasz wulgarnych kopii pomników cywilizacji (czytaj: rocka) i tanie emocje sprzedawane w dawkach zdolnych powalić słonia. Wszystko tu musi być ogromne, by wbijało...106
  • Ostatni z wielkich15 gru 2006, 15:00James Coburn obejrzał w kinie "Siedmiu samurajów" dwanaście razy. Yul Brynner wykupił prawa do remake'a filmu Akiry Kurosawy za 250 dolarów. Kiedy obaj panowie wcielili się w rewolwerowców, którzy dla pieniędzy bronią meksykańskiej...106
  • Zwykli ludzie z Konina15 gru 2006, 15:00Od czasu "U Pana Boga za piecem" to pierwsza rzeczywiście udana rodzima komedia liryczna, przedstawiająca prowincjonalne ciepło, ale bez złudzeń, i na szczęście także bez upozowanej demaskatorskiej furii. Scenarzysta Jarosław Sokół...106
  • Czeladnik sadysty15 gru 2006, 15:00Ta historia, choć wymyślona przez mistrza horroru Stephena Kinga, mogła wydarzyć się naprawdę. Oto student (Brad Renfro), jadąc autobusem, zauważa siwego pana (Ian McKellen). Jego twarz wydaje mu się dziwnie znajoma. Kurt Dussander to były esesman...106
  • Niezbędnik Europejczyka15 gru 2006, 15:00U progu III RP chyba nikt się nie spodziewał, że kojarzony z anarchizmem Andrzej Stasiuk będzie nas kiedyś uczył myślenia wspólnotowego. Na szczęście pisarska wyobraźnia często powołuje do istnienia książki, o których nie śniło się ideologom. Co...106
  • Wąż z rubinowym oczkiem15 gru 2006, 15:00Podczas gdy większość polskich pisarzy ugania się za "nowości kwiatem", Jerzy Sosnowski spokojnie, buduje swe narracje opierając się na tradycji polskiej kultury popularnej. Jego proza to coś w rodzaju krzyżówki kina moralnego niepokoju...106
  • Smutny wesoły pisarz15 gru 2006, 15:00Edward Redliński postanowił podsumować swoją twórczość. Jednak książka "Bumtarara", stanowiąca próbkę jego wszechstronności, tak warsztatowej, jak i intelektualnej mówi nam niewiele o tym znakomitym pisarzu. Pokazuje go bardzo...106
  • Szeregowiec Iwan15 gru 2006, 15:00Wojenne kino rosyjskie sięga do radzieckich wzorców,by propagować kult imperium110
  • Toksyczni idole15 gru 2006, 15:00Nafaszerowani narkotykami muzycy rockowi są spadkobiercami romantyzmu114
  • Górna półka - Rodzinna Europa15 gru 2006, 15:00Znajomość historii Kresów jest niezbędna w dyskusji o rozszerzeniu unii i otwieraniu rynku pracy dla sąsiadów ze wschodu118
  • Wencel gordyjski - Tele-morele15 gru 2006, 15:00Kiedy słowo przegrało wojnę z obrazem,pisarze stali się zakładnikami telewizji119
  • Ueorgan Ludu15 gru 2006, 15:00Nr 43 (209) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 23 października 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Trzyosobowy związek partnerski Rzeczniczka praw dziecka proponuje, aby rejestrować nieformalne związki, gdyż ma to dać większe poczucie stabilizacji i...120
  • Wprost plus15 gru 2006, 15:00KRÓTKO PO WOLSKU Orient i orientacje Naukowcy z Oslo, powołując się na przykłady ze świata zwierzęcego, dowiedli, że homoseksualizm jest popularną, jeśli nie najpopularniejszą orientacją w naturze. Istnieją, i to często, żyrafy lesbijki, wieloryby...121
  • Skibą w mur - Ziemia jest płaska15 gru 2006, 15:00Czy taka tabliczka mnożenia naprawdę istnieje? Czy ktoś ją widział?122