Perły do lamusa? - Nikczemni, głupi i źli
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 5/2004 (1105)
Okładka tygodnika Wprost nr 5/2004 (1105)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Perły do lamusa? - Nikczemni, głupi i źli

Dodano:   /  Zmieniono: 
Ubu król" Piotra Szulkina zachwyca, choć nie zachwyca
Tomasz Raczek: Panie Zygmuncie, po wielu latach przerwy na ekrany kin znowu wszedł film w reżyserii Piotra Szulkina - "Ubu król". Jest to adaptacja sławnej sztuki Alfreda Jarry'ego pt. "Ubu król, czyli Polacy" (napisanej w 1896 r.), zamierzonej jako parodia szekspirowskiego "Makbeta". Czy sądzi pan, że to, co pod koniec XIX wieku było skandalem i sensacją, może nas jeszcze dzisiaj poruszyć?
Zygmunt Kałużyński: Zastanawia mnie, jak ten film wygląda na tle innych filmów, które pokazano na festiwalu w Gdyni.
TR: W Gdyni Katarzyna Figura otrzymała nagrodę dla najlepszej aktorki za rolę Ubicy.
ZK: Większość polskich filmów, w moim odczuciu, nie należy do sztuki kina, lecz do produkcji telewizyjnej. Na ich tle "Ubu król" jest wyjątkiem.
TR: To mnie pan zaskoczył, bo mnie film Szulkina kojarzy się właśnie z telewizją, a dokładnie z telewizyjnym teatrem…
ZK: Mnie chodzi bardziej o temat niż o estetykę. Charakterystyczne jest to, że opinie o obecnych polskich filmach różnią się w sposób krańcowy, tzn. każdy z recenzentów uważa inny film za najlepszy - bynajmniej nie nagrodzoną "Warszawę" czy "Pornografię". Nawet pan, panie Tomaszu, uznał za najciekawsze "Przemiany" Łukasza Barczyka. A to jest typowe dla odbioru telewizji! Bo sugestia filmu kinowego jest wyrazista do tego stopnia, że większość zgadza się, iż dany obraz zasługuje na wyróżnienie. Natomiast oceny telewidzów idą we wszystkie strony. Ten brak jednomyślności na temat wyników festiwalu w Gdyni to jeszcze jeden dowód na obowiązującą w polskich filmach mentalność telewizyjną.
TR: Tyle że na temat "Ubu króla" Szulkina sądy krytyków również są rozbieżne! Czy to nie podważa pana teorii?
ZK: Ale Szulkin ma własną estetykę. To wyróżnia ten film. Pozostałe obrazy są anachroniczne - nie należą do naszego stulecia. Zazwyczaj poruszają problemy obyczajowe, przeważnie rodzinne - jak w telewizyjnym serialu. To przecież tematyka z XIX wieku! Na tym tle Szulkin, jaki by nie był ze swoimi dziwactwami, sięga do utworu wyjątkowego.
TR: Kiedy Jarry napisał swoją tragifarsę obnażającą groteskowość i głupotę władców, to był bulwersujący manifest. Ale czy nadal nim jest?
ZK: Przecież te tematy nie są odkryciem sztuki Jarry'ego. Nikczemność, głupota czy złośliwość władz były poruszane zawsze. Już Arystofanes opisał to w "Lizystracie", szydząc z ówczesnych władz ateńskich. Czy "Ryszard III" Szekspira nie mówi nam tego samego co "Ubu król"?
TR: No właśnie! Co tu jest nowoczesnego, panie Zygmuncie? Dlaczego nazywa pan "Ubu króla" Szulkina jedynym prawdziwym polskim filmem ostatnich miesięcy?
ZK: Jarry pokazał odwieczny temat sprawowania władzy w sposób karykaturalny i zarazem surrealistyczny. U nas tę sztukę obciążają dwa kłopoty. Po pierwsze - Jarry określił ją, jako dziejącą się w Polsce...
TR: …czyli nigdzie.
ZK: Polskiemu widzowi jednak trudno się oderwać od emocjonalnych związków, co deformuje zamiar Jarry'ego.
TR: A może on naprawdę wiedział coś szczególnego na temat naszego kraju, panie Zygmuncie?
ZK: Prawdopodobnie o Polsce wspominano na lekcjach historii, na jakie uczęszczał. We francuskich podręcznikach Polska występuje jako kraj nieuchwytny, który niby istniał, ale w gruncie rzeczy nie istniał, bo przecież Polski nie było w ciągu całego XIX stulecia, a wówczas powstała wielka kultura francuska. Zresztą nie tylko słowo "Polska" utrudnia nam świeży stosunek do tej sztuki - również jej bardzo francuski charakter. Zaczyna się od tytułu. Po francusku wymawia się "übü", a to oznacza typową reakcję widzów, którym się coś nie podoba. U nas się gwiżdże, a we Francji krzyczy się "übü"! Natomiast stosunek króla Ubu do Ubicy to znowu parodia typowej mieszczańskiej komedii francuskiej, gatunku, który u nas się nie przyjął. Odbieramy więc "Ubu króla" jako syntezę historii i satyrę na szaleństwo historii. Szulkin potraktował rzecz po polsku, mimo że zmienił słowo "Polska" na "Folska". Zrobił satyrę polityczną. A przecież w surrealistycznym oryginale była to wizjonersko-fantastyczna zabawa kosztem samolubnego, głupawego mieszczucha francuskiego. Mimo to podtrzymuję, że "Ubu król" jest filmem wyjątkowym.
Więcej możesz przeczytać w 5/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 5/2004 (1105)

  • Wprost od czytelników1 lut 2004 — List czytelnika3
  • Uwodzę, więc jestem1 lut 2004 — Kto nie uwodzi, ten nie istnieje. Są tylko dwie grupy ludzi, którzy już nie mogą tego robić, a więc uwodzić.3
  • Peryskop1 lut 2004 — "Wprost" z Willą Decjusza Laur dla Mecenasa otrzymał tygodnik "Wprost" za wspieranie inicjatyw Stowarzyszenia Willa Decjusza. Stowarzyszenie powstało w 1995 r. w Krakowie i szybko stało się centrum politycznych, edukacyjnych i...6
  • Dossier1 lut 2004 — Jan Maria ROKITA lider Platformy Obywatelskiej "Większość sejmowa uchwaliła budżet, który idzie dokładnie w poprzek planu Hausnera" Program III Polskiego Radia Jerzy HAUSNER minister gospodarki "Jakie są polityczne koszty...7
  • Kadry1 lut 2004 — 8
  • Jestem, więc piszę - Dziady europejskie1 lut 2004 — By zostać Europejczykiem, trzeba poddać się zbiorowemu otumanieniu jedynie słuszną ideą jedynie właściwej europejskości9
  • Nałęcz - Buty Millera1 lut 2004 — Popularność Platformy Obywatelskiej wynika z kolejnych porażek SLD, a nie z jej własnych dokonań10
  • Playback1 lut 2004 — 11
  • Kto po Oleksym1 lut 2004 — Marek Majewski11
  • Nasz Chirac1 lut 2004 — Nasz Chirac Andrzej Olechowski po raz kolejny udowodnił, że jest w pełni przygotowany do członkostwa w Unii Europejskiej. Jarosław Kaczyński, prezes PiS, zarzucił mu wprawdzie, że wobec unii "wywiesza białą flagę", ale Olechowski...11
  • Z życia koalicji1 lut 2004 — Marek Pol utrzymał swoje stanowisko. Nadal jest wicepremierem i ministrem infrastruktury, czyli tej ruiny dookoła. Utrzymał stanowisko, chociaż dookoła mówią mu, że jest beznadziejny. Ciekawe, jak Pol radzi sobie z tą morderczą krytyką....12
  • Z życia opozycji1 lut 2004 — Platforma Obywatelska domaga się przyspieszonych wyborów. Najlepiej już w czerwcu tego roku. Oczywiście, nie ma to nic wspólnego z wysokimi notowaniami PO - tak przynajmniej zapewnia wielbiciel Jolanty Pieńkowskiej Donald Tusk. Po...13
  • Fotoplastykon1 lut 2004 — Henryk Sawka www.przyssawka.pl14
  • Szpital przemienienia1 lut 2004 — Wojna trzydniowa Millera. Z Millerem źle, ale bez Millera jeszcze gorzej - tak można podsumować dotychczasowe rządy obecnego premiera. Miller jest jak zwiadowca i saper dla wojska: najpierw określa stopień ryzyka, a potem rozbraja miny.16
  • Telegratka1 lut 2004 — Politycznym łupem i polityczną maczugą na wroga wciąż jest publiczna telewizja20
  • Gdzie jest "dwużydzian Polaków"1 lut 2004 — Podczas seansów nienawiści ojciec Rydzyk zagrzewa do walki ekipę Radia Maryja.22
  • Generator Kaczmarka1 lut 2004 — Wiesław Kaczmarek przehandlował stołeczną energetykę z kanclerzem Schröderem?26
  • Żydzi pod flagą biało-czerwoną - polemika1 lut 2004 — Żydzi pod flagą biało-czerwoną Optymizm jest bardzo potrzebny w dyskusji polsko-żydowskiej. Taki optymizm wyraża w swoich wypowiedziach ustępujący ambasador Izraela (i mój przyjaciel) Szewach Weiss, ale niektóre jego uwagi w artykule "Żydzi pod...30
  • Giełda i wektory1 lut 2004 — HossaŚwiat Przebój przodowników pracy Shaka japońskiej firmy Nihon Break Kogyo, hymn sławiący zalety przedsiębiorstwa, śpiewany na początku dnia pracy, stał się przebojem. Utwór zyskał popularność po wyemitowaniu go w...32
  • Wróblen konsoliduje1 lut 2004 — W wyścigu wygrywa ten, komu najbardziej zależy na transakcji, a Orlenowi Unipetrol jest bardziej potrzebny niż Shellowi.34
  • Syndrom zŻerania1 lut 2004 — Na czym się przejedziemy?38
  • OFErta dla niezależnych1 lut 2004 — Nie dajmy się okradać, sami zadbajmy o swoje emerytury42
  • Szkoła zysku1 lut 2004 — Nauka to biznes, a wykształcenie to produkt - udowodniła nowa generacja amerykańskich szkół wyższych46
  • Demagodzy mówią greką1 lut 2004 — Idea nieograniczonej władzy większości jest nie do pogodzenia z zasadą podziału władz i koncepcją rządów prawa48
  • Chory fundusz1 lut 2004 — Prywatne ubezpieczenia zdrowotne to jedyna droga do uzdrowienia służby zdrowia49
  • Supersam1 lut 2004 — Szczoteczka na podróż Jednorazową szczoteczkę do zębów wyprodukowała polska firma Plastpol. Pod specjalną kapsułką znajduje się porcja pasty do zębów. Dzięki hermetycznemu zamknięciu szczoteczkę można bez obaw trzymać w...50
  • Twarzą w twarz1 lut 2004 — Powiedz, kogo chcesz widzieć w reklamie, a powiem ci, kim chcesz być - mówią pracownicy agencji reklamowych. Joanna Brodzik jest obecnie najbardziej pożądaną przez reklamodawców gwiazdą, bo 62 proc. Polek chciałoby wyglądać tak jak ona i żyć tak,...52
  • Narty na bok1 lut 2004 — Saneczkarstwo alpejskie kontra narciarstwo alpejskie58
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Waga pomarańczy1 lut 2004 — Gdziekolwiek stanę i wstecz spojrzę (niczym inżynier Ossowiecki), widzę jasno i ostro, jak długą i cudowną drogę przeszliśmy ostatnimi laty.62
  • Przezroczyste1 lut 2004 — Operacja plastyczna staje się dziś stałym punktem kobiecej biografii i coraz więcej w tym ostentacji63
  • 1 lutego 20041 lut 2004 — Na Marsie mogą się ukrywać żywe organizmy! Uczeni z Europejskiej Agencji Kosmicznej twierdzą, że mają dowody na to, że na lodowcach okołobiegunowych na Czerwonej Planecie jest woda.64
  • Azja Pandory1 lut 2004 — Nie ma wygasających epidemii, są tylko ich nowe odmiany66
  • Zastrzyk koncepcji1 lut 2004 — Szczepionki na raka, cukrzycę, chorobę Alzheimera i nałogi?70
  • Mówię, więc jestem1 lut 2004 — Porozmawiaj ze swoim dzieckiem już w jego kołysce!72
  • Bez granic1 lut 2004 — Dean na dnie Wśród demokratycznych kandydatów na prezydenta USA nastąpiło spore przetasowanie. Po prawyborach w Iowa Howard Dean, uznawany za faworyta wyścigu po nominację Partii Demokratycznej, nagle spadł na trzecią pozycję. Nową...74
  • Polish american dream1 lut 2004 — Dlaczego nie wykorzystujemy hossy za oceanem?76
  • Blair na minie1 lut 2004 — Czy śmierć Davida Kelly'ego pociągnie premiera Wielkiej Brytanii do politycznego grobu?80
  • Rok małpy1 lut 2004 — Skończyła się w Davos dekada Rosji. Przez ostatnie lata podczas Światowego Forum Gospodarczego ludzie biznesu i polityki najczęściej dyskutowali z rosyjskimi politykami i oligarchami. I ciągle opowiadali, jak to w Rosji rozwija się gospodarka...83
  • Dublińska strategia lizbońska1 lut 2004 — Rozmowa z Bertiem Ahernem, premierem Irlandii84
  • Komuszenkaland1 lut 2004 — 60 procent Białorusinów chce przystąpienia ich kraju do Unii Europejskiej86
  • Menu1 lut 2004 — Płyta Zimerman zakochany Krystian Zimerman nagrywa mało i rzadko: do studia wchodzi po latach przygotowań i wcale nie spieszy się z publikowaniem efektów swych sesji nagraniowych. Kontrakt na rejestrację dwóch koncertów...88
  • Trzeszcząca płyta1 lut 2004 — 60 milionów bezpłatnych kompaktów i kaset zniszczyło polski rynek muzyczny90
  • Polskie chmury1 lut 2004 — Sztuka buduje mosty między Polską a Izraelem, między Jerozolimą a Warszawą94
  • Rock bez majtek1 lut 2004 — Wojujące feministki chwyciły za gitary96
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego1 lut 2004 — MINIMAX PL Piotr Kaczkowski poleca Jeśli miałbym znaleźć nauczyciela muzyki mojego pokolenia, wskazałbym to nazwisko. To on otwierał nam uszy na piękno muzyki. Dziś radiowy kreator występuje w roli mecenasa nie znanych krajowych poszukiwaczy...97
  • Perły do lamusa? - Nikczemni, głupi i źli1 lut 2004 — Ubu król" Piotra Szulkina zachwyca, choć nie zachwyca98
  • Książki, Wystwa, DVD1 lut 2004 — KsiĄŻki Sprawa Hudsona-Crichtona Trzydzieści sześć lat temu w USA ukazała się powieść "A Case of Need" autorstwa niejakiego Jeffreya Hudsona. Ten thriller medyczny opublikowało teraz wydawnictwo Amber - tyle że jako pierwsze wydanie...99
  • Z grzędy zrzędy - Pif-paw narodowy1 lut 2004 — Wicepremier Pol jest teraz jak pochyłe drzewo, na które wszyscy skaczą. Nie on jeden zresztą. Miller też jest pochyłym drzewem. I Jaskiernia jest pochyłym drzewem. I Łapiński, Jagiełło, Długosz... kto tam jeszcze?... Rzec można - cały...100
  • Gra w kolory1 lut 2004 — Do niedawna społeczeństwo amerykańskie - mimo panowania poprawności politycznej - dzieliło się w zasadzie na białych, czarnych i żółtych. Już niedługo ma zacząć obowiązywać zgoła inny podział: na czerwonych, żółtych i zielonych....100
  • Organ Ludu1 lut 2004 — TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 5 (70) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 26 stycznia 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Partia wygrywa w Sejmie W sejmowym głosowaniu nad przyznaniem dotacji dla PKP i metra Partia wygrała! Zjednoczyła...101
  • Skibą w mur - Cycem w prawicę1 lut 2004 — Nie ma już nic trwałego, skoro teksty pisane ręką gwiazdy prawicowej publicystyki turlają się między sutkami bezpruderyjnych panienek102