Seryjny prowokator

"Lars von Trier przeprasza". Tak zaczynał się e-mail, który kilka dni temu dostali dziennikarze na festiwalu w Cannes. Przeprosiny były konieczne, bo von Trier, znany prowokator, tym razem posunął się zbyt daleko. Na konferencji prasowej, która towarzyszyła premierze jego „Melancholii” (w Polsce od najbliższego piątku), oznajmił, że rozumie Hitlera, a nawet w pewnym stopniu z nim sympatyzuje. Zaskoczonym dziennikarzom powiedział też, że sam jest nazistą. Słowa von Triera zacytowały wszystkie największe światowe dzienniki i portale internetowe. Wybuchł skandal, który we francuskich mediach był równie szeroko komentowany, co sprawa Dominique’a Straussa-Kahna. Przeprosiny i  zapewnienia „nie jestem antysemitą, nie mam uprzedzeń rasowych, nie  jestem nazistą” nie wystarczyły. Lars von Trier został uznany przez dyrekcję festiwalu za persona non grata. To bezprecedensowa decyzja. Nigdy wcześniej coś takiego w Cannes się nie zdarzyło.

A przecież dotychczas von Trier był ulubieńcem Cannes. To właśnie tu zaczęła się jego kariera. Po raz pierwszy przyjechał na festiwal w 1984 r., dwa lata po ukończeniu szkoły filmowej, i od razu został zauważony. Jego umiejętnie nawiązujący do tradycji film noir, „Element zbrodni", dostał nagrodę za stronę techniczną. Równie dobrze przyjmowano jego kolejne filmy. „Europa” i „Przełamując fale” otrzymały nagrody jury. W 2000 r. von Trier sięgnął po najważniejsze canneńskie trofeum – Złotą Palmę. Dostał ją za „Tańcząc w ciemnościach”. W tym roku przywiózł do Cannes „Melancholię”, jeden ze swoich najbardziej osobistych filmów.