Polska szkoła mitu filmowego
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 37/2005 (1189)
Okładka tygodnika Wprost nr 37/2005 (1189)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Polska szkoła mitu filmowego

Dodano:   /  Zmieniono: 
Nasze filmy czasem nagradzano na festiwalach, bo były egzotyczne, ale niewiele z nich liczyło się poza Polską
Filmowcy są najbardziej wierzącą częścią polskiego społeczeństwa. Wierzą w samych siebie, tylko że nie bardzo potrafią znaleźć kolejnych wyznawców. Ale jak na tak małą sektę potrafią być wpływowi - jak scjentolodzy w Hollywood. Wbrew zapowiedziom trzydziesty, jubileuszowy festiwal w Gdyni (od 12 do 17 września) nie będzie przełomowy. Potwierdzi tylko to, o czym wiemy, czyli świetne samopoczucie środowiska - niewspółmierne do efektów ich pracy. Ale jubileusz jest dobrą okazją do tego, by obalić kilka mitów, w które środowisko filmowe święcie wierzy. Największym z nich jest mit potęgi polskiego kina w czasach tzw. polskiej szkoły.

Mit polskiej szkoły filmowej
To, że nie powstają dziś dobre filmy, to - jak mawiał Kisiel - rezultat. Kisiel zresztą konsekwentnie kwestionował mity o potędze naszej kinematografii. Bo tak naprawdę potęgą nigdy ona nie była. Ot, po prostu, powstało kilka przyzwoitych filmów, na przykład "Eroika" i "Zezowate szczęście" Munka, "Popiół i diament" i "Człowiek z marmuru" Wajdy, "Rękopis znaleziony w Saragossie" Hasa, "Nóż w wodzie" Polańskiego czy "Dekalog" Kieślowskiego. Ale trudno to uznać za osiągnięcie w kraju, gdzie produkowano 20-30 filmów rocznie. Trudno też mówić o jakiejś narodowej szkole, bo poza filmami Hasa i Polańskiego nie było w nich nic oryginalnego. Poza tym, te filmy - może poza Kieślowskim - nigdy nie były w szerokim rozpowszechnianiu, a już na pewno nie na najważniejszym rynku, czyli w USA. Nagradzano je na festiwalach, bo były egzotyczne - przecież pochodziły zza żelaznej kurtyny. Poza Polańskim, który w barwach polskiej kinematografii zrealizował zaledwie jeden film, nigdy nie mieliśmy swego Felliniego, Bunuela, Bergmana czy Melville`a.
Fundamentalną słabość polskiego kina opisywał bezkompromisowy i za to opluwany przez środowisko Zygmunt Kałużyński, znany m.in. z łamów "Wprost". Kałużyński miał rację, kpiąc z rzekomego popytu na Zachodzie na naszych reżyserów i aktorów po 1981 r. Po prostu Krystynę Jandę czy Daniela Olbrychskiego zatrudniano tam - skądinąd w drugorzędnych produkcjach - na fali mitu "Solidarności". Gdy ten mit wyblakł, propozycje się skończyły.
Mitem jest też potęga naszej kinematografii w czasach tzw. kina moralnego niepokoju, nawet jeśli z tego środowiska wywodzą się Agnieszka Holland i Krzysztof Kieślowski. Co ciekawe, podczas tegorocznego festiwalu w Gdyni zobaczymy kilka obrazów nawiązujących do tego nurtu. Ale broni się właściwie tylko "Komornik" Feliksa Falka (skądinąd współtwórcy kina moralnego niepokoju) z Andrzejem Chyrą w tytułowej roli.

Instytut Kiczu Polskiego
W tegorocznym głównym konkursie festiwalu w Gdyni znalazło się 21 filmów, co ma być dowodem na ożywienie polskiej kinematografii i jej dobrą kondycję. Nic z tego. Wystarczy obejrzeć konkursowy "Bar pod młynkiem" Andrzeja Kondratiuka. To esencja najgorszych cech polskiego kina: brak pomysłu, brak akcji, epatowanie amatorszczyzną, infantylizm. Mamy rozchwiany obraz, przypominający domowe filmy wideo, sepleniących bezzębnych naturszczyków i ślimaka winniczka - jako najbardziej dynamicznego i jednego z częściej kadrowanych bohaterów filmu. Historia gastronomicznego biznesu pani Celinki i jej kochanka, recydywisty pana Romusia, jest żałosna. Można zapytać, dlaczego publiczna telewizja to arcydzieło sfinansowała. Chyba że chodziło o zapomogę dla słabującego filmowca, ale co to ma wspólnego z kinematografią?
Aż 18 z 21 konkursowych filmów wspierała TVP, w tym cztery w całości - wspomniany "Bar pod młynkiem", "Barbórkę" Macieja Pieprzycy, "Parę osób, mały czas" Andrzeja Barańskiego i "Piekło, niebo" Natalii Korynckiej-Gruz. To przedsmak tego, co będzie powstawać za nasze pieniądze pod szyldem Instytutu Filmu Polskiego, który tak chwalą minister kultury Waldemar Dąbrowski oraz sami twórcy.

Mistrz rozczarowania
Można mówić o szczęściu, że do konkursu nie dopuszczono kuriozalnego "Czasu surferów" Jacka Gąsiorowskiego. Za to w pozakonkursowych pokazach zobaczyć będzie można produkcje czołowych kiczmenów ekranu, czyli "Rh+" Jarosława Żamojdy i "Legendę" Mariusza Pujszo. Kuriozum jest też "Zakochany anioł" Artura Więcka, wedle scenariusza Witolda Beresia, znanego z łamów "Gazety Wyborczej" jako człowieka od mokrej roboty. Można tylko ubolewać, że w tę rzekomą komedię romantyczną dali się wpuścić tak dobrzy aktorzy jak Janusz Gajos czy Jerzy Trela.
Trudno uznać za udany film "Skazany na bluesa" Jana Kidawy-Błońskiego, który liczy wyłącznie na trwałość legendy nieżyjącego frontmana grupy Dżem. Na niedawnym festiwalu w Cieszynie wygwizdano film Janusza Zaorskiego "Lekarz drzew", a publiczność uznała go za najgorszy obraz dekady. Z kolei na "Rozdroże Cafe" Leszka Wosiewicza warto pójść tylko ze względu na muzykę Kazika. Zawodzi nudne dziełko o polsko-niemieckim pojednaniu, czyli "Wróżby kumaka" Roberta Glińskiego, na podstawie powieści Guentera Grassa. To jeszcze jedna porażka w ekranizacji tej tematyki, o czym świadczy wcześniejsza, też nieudana adaptacja prozy Pawła Huellego, czyli "Weiser" Wojciecha Marczewskiego.
Największym rozczarowaniem tegorocznego, jubileuszowego festiwalu jest drugi film Piotra Trzaskalskiego. Trzy lata temu okrzyknięto go, mocno na wyrost, objawieniem młodego kina - po debiutanckim "Edim". Jego nowy film "Mistrz" jest dziełem jeszcze nudniejszym i dalej uciekającym od rzeczywistości niż "Edi". To pretensjonalna, pełna teatralnych gestów i drętwych dialogów opowieść o rosyjskim cyrkowcu: bez pomysłu, bez humoru i najmniejszego zaczepienia w codziennych problemach przeciętnego Polaka.
Większość bohaterów z gdyńskich filmów można uznać za alter ego naszych filmowców - są to pretensjonalni bądź egzaltowani nudziarze. A przewodzi im Krzysztof Zanussi. Konia z rzędem temu, kto powie, dlaczego Zanussi musiał wysłać swoją ekipę aż do Urugwaju, by opowiedzieć o losach polskiego dyplomaty. Zanussi sili się na tanie moralizowanie o polityce zagranicznej, co jest o tyle chybione, że w tej dziedzinie moralności jest tyle, ile kot napłakał. Festiwal w Gdyni dowodzi, że filmowiec to wymarzony zawód w naszym kraju: za pieniądze podatnika i bez presji konkurencji można się świetnie bawić. Rację ma Bartosz Żurawiecki, który w ostatnim wydaniu branżowego "Filmu" napisał: "Nie czekam na Gdynię!". Słusznie - na co tu czekać?
Więcej możesz przeczytać w 37/2005 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 37/2005 (1189)

  • Na stronie - Wściekłość i wrzask18 wrz 2005 — Zgnojony obraz Polski to wytwór frustratów, którzy stracili monopol na prawdę3
  • Skaner18 wrz 2005 — KOREA W POLSCE Monitory na wierzbie Rząd Marka Belki ujawnił swój największy sukces: koreański koncern LG Philips ma zainwestować aż 1,484 mld zł w fabrykę monitorów ciekłokrystalicznych w Kobierzycach pod Wrocławiem. Pracę ma tam...8
  • Dossier18 wrz 2005 — ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI prezydent RP "Gdyby pan Tusk zajmował się Białorusią tak jak ja Ukrainą, to miałbym pewność, że w osobie Donalda Tuska mamy wybitnego specjalistę od Białorusi" Radio Zet ZBIGNIEW WASSERMANN poseł PiS,...9
  • Sawka czatuje18 wrz 2005 — 11
  • Ryba po polsku - Cimoszewizm18 wrz 2005 — Czy może być coś szkodliwszego społecznie niż wypytywanie Cimoszewiczów o sprawy majątkowe? No to "Wprost" się doigrał. Trzeba było nie zaczynać z rodziną Cimoszewiczów. Rodzina Cimoszewiczów to podstawowa komórka społeczeństwa. Chroniona jest...13
  • Playback18 wrz 2005 — 14
  • Poczta18 wrz 2005 — Czy wiesz, co jesz? W zestawieniu badań Inspekcji Handlowej, stanowiących ilustrację do artykułu "Czy wiesz, co jesz?" (nr 29), błędnie podano informację o "zaniżonej zawartości tłuszczu w suchej masie" w jogurcie z kawałkami...14
  • Okiem barbarzyńcy - Wielka kompromitacja18 wrz 2005 — Zatrudnienie oficera SB w instytucji lustracyjnej jest tylko radykalną konsekwencją ideologii III RP Mianowanie pułkownika SB szefem biura rzecznika interesu publicznego powinno oburzać, ale czy dziwi? Właściwie dziwić może tylko ostentacja, z...15
  • Z życia koalicji18 wrz 2005 — Mazurek & Zalewski16
  • Z życia opozycji18 wrz 2005 — "Szanowni Panowie Redaktorzy, czuję się zawiedziona, a może nawet porzucona. Tak się nie robi! Najpierw Panowie obiecujecie, że będziecie towarzyszyli światłymi radami i komentarzami mojej kampanii prezydenckiej, a później nie...17
  • Nałęcz - Stało się!18 wrz 2005 — Oficerowie służb specjalnych takie operacje jak z Jarucką mają w małym palcu Maciej Rybiński będzie się wstydził swojego ostatniego felietonu we "Wprost". I nie chodzi o to, że wylał na mnie beczkę nieczystości i zamiast argumentów posłużył się...18
  • Fotoplastykon18 wrz 2005 — 19
  • Sprzątanie po Kwaśniewskim18 wrz 2005 — Nie da się zmienić Polski, nie rozliczając się z systemem Prezia Mało kto sobie uświadamia, że ostatnie dwunastolecie to panowanie lub współistnienie układu Kwaśniewskiego. Najpierw rządził on z tylnego siedzenia - jako szef SLD, a po 1995 r. -...20
  • Wymiar niesprawiedliwości18 wrz 2005 — WXVI wieku za zabicie chłopa szlachcic karany był niewielką grzywną, a chłop zabijający szlachcica był skazywany na śmierć. Na taką nierówność pozwalało ówczesne prawo, gdyż uważano, że różna jest wartość życia chłopa i...26
  • Pakt Putin - Schroeder18 wrz 2005 — Gazociąg na dnie Bałtyku to odbudowa rosyjskiego imperium za niemieckie pieniądze Najpierw toast wznoszono w Moskwie - 23 lipca 1939 r. Teraz przyszedł czas na toast w Berlinie - 8 września 2005 r. o godzinie 14.30. Sześćdziesiąt sześć lat temu...30
  • Bilans Millera18 wrz 2005 — Nie można się dalej poddawać "kultowi" PKB - to nowy kult liderów SLD Jest jasne, że gospodarka która przez półtora wieku była terenem ostrej konfrontacji lewicy i prawicy, przestaje być polem ideowego i politycznego współzawodnictwa. To fakt, że...32
  • Wrzesińskie przełomy18 wrz 2005 — Września zwiastowała przed laty powrót do władzy komunistów, teraz potwierdzi ich upadek Września nie jest Polską w pigułce. Ale ma inną zaletę: miasto nieopodal Poznania, w którym 18 września odbędą się parlamentarne i prezydenckie prawybory,...34
  • Giełda18 wrz 2005 — HOSSA ŚWIAT Air`d Walia Za jedyne 24 euro walijscy emigranci mogą znów poczuć zapach ojczyzny. 58-letni John Gronow z Cardiff wpadł bowiem na pomysł sprzedawania zamkniętego we flakonikach walijskiego powietrza. Klienci Gronowa mogą nabyć...36
  • Gazem po wodór18 wrz 2005 — Wysokie ceny ropy uwolnią nas od dyktatu OPEC i monstrualnych europejskich podatków paliwowych Poparcie dla prezydenta USA George`a Busha spadło w ostatnich tygodniach poniżej 40 proc. i jest obecnie najniższe w historii. A to dlatego, że benzyna...38
  • Dr Kaczyński i Mr Rokita18 wrz 2005 — 15 pytań "Wprost" i "BusinessWeeka" do kandydatów na premiera44
  • Jajko Belki18 wrz 2005 — Rząd SLD zastawił na swoich następców pułapkę budżetową Murarz, któremu wypowiadamy pracę, na odchodnym wmurowuje w ścianę jajeczko. Po kilku miesiącach inwestor wie, jak źle zrobił, urażając reprezentanta klasy robotniczej. Jajeczkiem...48
  • "Titanic" na deptaku18 wrz 2005 — XV Forum Ekonomiczne w Krynicy - stypa lewicy, brak prawicy Odchodzący w polityczny niebyt premier Marek Belka zapamiętale fotografował się na krynickim deptaku z wszystkimi kuracjuszami, którzy mieli na to ochotę. Prezydent Aleksander...50
  • 2 x 2 = 4 - Papierek lakmusowy18 wrz 2005 — Liberalizm nie oznacza libertynizmu ani anarchii Liberałów goń, goń, goń! - to oficjalne hasło Samoobrony wpisuje się oczywiście na listę czołowych osiągnięć ciemnogrodu. Nie warto byłoby poświęcać nawet kilku zdań temu wykwitowi intelektu,...52
  • Supersam18 wrz 2005 — 54
  • Sportowa ciężarówka18 wrz 2005 — Model L200 SUT (Sport Utility Truck) ma za zadanie umocnić pozycję Mitsubishi w segmencie pikapów. Stylistyka nadwozia to twórcza kompilacja pajero evo 2+2 concept (masywność sylwetki, duża przestrzeń wewnątrz auta) oraz typowo rajdowego pajero...54
  • Charytatywne Haute Ccouture18 wrz 2005 — Światowe marki coraz częściej urządzają pokazy mody w Polsce. Po strojach marek sportowych (jak Puma i Adidas) i pret-a-porter (Hugo Boss i Maxmara) po raz pierwszy swą kolekcję haute couture zaprezentował w Warszawie dom mody Escada. Projektanci...54
  • Hollywoodzki uśmiech18 wrz 2005 — Piosenkarkę Madonnę, aktorkę Drew Barrymore i top modelkę Adrianę Sklenarikovą, oprócz sławy i urody, łączy wybielająca pasta do zębów, której podobno wszystkie używają. Pasta Denblan, która właśnie trafia na polski rynek, zawiera mikrogranulki...54
  • Męski i delikatny18 wrz 2005 — Dom mody Christian Dior (śladem takich legend jak Burberry czy Gucci) po nowej kolekcji ubrań dla mężczyzn prezentuje nowy zapach. Dior Homme łączy w sobie nuty zdecydowanie męskie (szałwia, bergamotka) z delikatnymi nutami pudrowymi (irys). W...54
  • Wojna futbolowa18 wrz 2005 — W walce z Anglikami o awans na mundial nie chodzi tylko o piłkę, lecz o narodową dumę i tożsamość Czy można podbijać Europę za 2 mln dolarów? Można. I to w dziedzinie, w której 2 mln dolarów jest sumą porównywalną z napiwkiem. Udowadnia to polska...56
  • Pawana dla Nowego Orleanu18 wrz 2005 — Miasto jazzu, tańca, grzechu i romantycznej legendy Missisipi zawsze podnosiło się po katastrofach To zdumiewające, jak szybko media postawiły krzyżyk na Nowym Orleanie i odprawiły za miasto żałobną mszę. Przedwcześnie, bo to miasto zajmuje...60
  • Huragan zarazków18 wrz 2005 — Walka z chorobami zakaźnymi w Nowym Orleanie przypomina chwytanie na lasso ośmiornicy Po huraganie na Haiti w 1963 r. wybuchła epidemia malarii. Trzęsienie ziemi we Włoszech w 1976 r. spowodowało epidemię salmonellozy. Powódź w Mozambiku w 2000...63
  • Samochody sukcesu18 wrz 2005 — Dotychczas sprzedano w Polsce cztery maybachy, jednego mercedesa SLR i jedno porsche carrera GT Jeszcze pięć lat temu rynek luksusowych aut był stabilny niczym władza papieża. Magnaci finansowi kupowali wciąż nowe rolls-royce`y czy bentleye. Nie...64
  • Rzeka zagubionych dusz18 wrz 2005 — 10 miejsc, które musisz zobaczyć - Kolorado Jak to jest, że w wypełnionych drapaczami chmur, połyskujących światłami i poprzecinanych autostradami Stanach Zjednoczonych jest tak wiele zapoznanych zakamarków? Pewnego dnia trafiłem do jedynego na...68
  • Neapol Bliskiego Wschodu18 wrz 2005 — Hajfa jest miastem uniwersalnym, z którego płynie przesłanie pokoju Teodor Herzl, prorok państwa żydowskiego, opisywał Hajfę jako "miasto przyszłości". Skrywa ona możliwości, które staną się rzeczywistością pod warunkiem prawdziwego pokoju na...72
  • Know-how18 wrz 2005 — SZYBSZY OBRÓT ZIEMI Jądro Ziemi obraca się szybciej niż jej zewnętrzne warstwy. Co 900 lat wykonuje o jeden obrót więcej niż reszta planety - odkryli uczeni z Columbia University i University w Illinois. Porównując sejsmogramy...74
  • Narodowy Fundusz Zdzierców18 wrz 2005 — Na 100 zł oszukali każdego Polaka pracownicy służby zdrowia w 2004 r. Narodowy Fundusz Zdrowia "wyeliminuje mechanizmy blokujące dostęp ubezpieczonych do świadczeń zdrowotnych" - zaklinał się na początku 2002 r. minister zdrowia Mariusz Łapiński....76
  • Bez granic18 wrz 2005 — KONTRA SAMURAJA Jeszcze miesiąc temu przepowiadano mu klęskę. Ostatnie sondaże wskazują jednak, że premier Japonii Junichiro Koizumi wygra przedterminowe wybory parlamentarne. Ogłoszono je po tym, jak rebelianci z rządzącej PLD zablokowali...82
  • Pomarańczowy neokuczmizm?18 wrz 2005 — To Julia Tymoszenko jest prawdziwą autorką kryzysu politycznego na Ukrainie We władzach państwa pojawiło się wiele nowych twarzy, ale samo oblicze władzy się nie zmieniło - mówił prezydent Wiktor Juszczenko, uzasadniając personalną rewolucję w...84
  • Margaret Merkel18 wrz 2005 — Kanclerz Angela Merkel wprowadzi w Niemczech podatek liniowy? Stosunki między Unią Europejską a Rosją powinny być tak dobre jak między Niemcami i Francją - życzy sobie Gerhard Schroeder. Podpisanie umowy o budowie rurociągu pod Bałtykiem między...88
  • Zakręt Asada18 wrz 2005 — Prezydent Syrii osobiście nadzorował zamach na przywódcę libańskiej opozycji Wysłannik ONZ na Bliski Wschód Terje Roed-Larsen był już spakowany, gdy w jego nowojorskim mieszkaniu rozległ się dźwięk telefonu. Na ekranie panasonica wyświetlił się...91
  • Miotła Boltona18 wrz 2005 — Misję Johna Boltona w ONZ porównuje się do roli, jaką odegrał kiedyś Eliot Ness, pogromca Ala Capone Siedemset pięćdziesiąt poprawek do projektu dokumentu przygotowywanego na 60. rocznicę powstania ONZ zgłosił John Bolton, nowy ambasador USA przy...92
  • Irak18 wrz 2005 — KONSTYTUCJA NIEZGODY NARODOWEJ Od marca 2003 r., gdy zaczęła się inwazja na Irak, do marca 2005 r. zginęło w tym kraju prawie 25 tys. cywilów. Eksperci są zgodni, że sytuacja w Iraku odpowiada definicji wojny domowej. Czy konstytucja, której...94
  • Menu18 wrz 2005 — KRÓTKO PO WOLSKU Bilbordaż "Świecenie twarzą" od dawna przestało być czynnością pejoratywną. Więcej, okazuje się, że ten, kto świeci całodobowo, na widoku, ma lepszy wynik w sondażach. Ważne jest również, aby będąc w...96
  • Recenzje18 wrz 2005 — 98
  • Piękna tandeta18 wrz 2005 — * * * * * Roald Dahl byłby pewnie zachwycony adaptacją "Willy`ego Wonki i fabryki czekolady", której dokonał jeden z najwybitniejszych amerykańskich reżyserów Tim Burton. Pisarz nie cierpiał poprzedniej, autorstwa Mela Stewarta, z...98
  • Twardziel w sandałach18 wrz 2005 — * * * * * Od kinowej premiery "Gladiatora" rozpoczął się renesans kostiumowych superprodukcji. Wydanie kolekcjonerskiej wersji filmu Ridleya Scotta zwiastuje jego koniec. Po obejrzeniu "Troi", "Aleksandra",...98
  • Garaż zamiast viagry18 wrz 2005 — * * * * Ktoś policzył, że The Rolling Stones - jeśli zsumuje się wiek wszystkich czterech członków zespołu - liczą sobie 245 lat. Mick Jagger skomentował tę arytmetykę krótko: gdyby ludzie, którzy to piszą, zwykle czterdziestolatkowie, wyszli na...98
  • Polska szkoła mitu filmowego18 wrz 2005 — Nasze filmy czasem nagradzano na festiwalach, bo były egzotyczne, ale niewiele z nich liczyło się poza Polską100
  • Seks i fotografie18 wrz 2005 — Epatujący seksem i obsceną czterdziestolatek o umyśle dziewięciolatka zawładnął emocjami haute couture W kąciku, wśród pięknych albumów i kolorowych książek, kolejna osoba z wypiekami na twarzy przerzuca kartki z fotografiami. To częsty widok w...104
  • UEorgan Ludu18 wrz 2005 — Jesteśmy niezawodnym ogniwem UE, ale bigosu nie oddamy TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Krótkie podsumowanie najnowszych sukcesów polskiej polityki zagranicznej, szczególnie w kwestii tzw. integracji europejskiej:...105
  • Skibą w mur - Czas pojedynków18 wrz 2005 — Osoby ze świecznika wyzywają się od złodziei i szmat, lecz na nikim nie robi to już wrażenia Od niepamiętnych czasów ludzie uwielbiają się przyglądać rywalizacji toczonej przez dwie zwalczające się silne osobowości. Im walka bardziej wyrównana,...106