Polowanie na komety
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 8/2004 (1108)
Okładka tygodnika Wprost nr 8/2004 (1108)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Polowanie na komety

Dodano:   /  Zmieniono: 
Dlaczego ludzkość usiłuje chwycić wszechświat za ogon

W każdej minucie w naszej atmosferze roztapia się około 20 komet śniegowych o masie 20-40 ton. W całej historii na Ziemię spadło ich prawdopodobnie wystarczająco dużo, by stworzyć wszystkie dzisiejsze oceany. Być może komety przyniosły też na naszą planetę życie. W jakim jeszcze innym sensie mogą one decydować o losie Ziemian? To pytanie od dziesięcioleci nurtuje naukowców. Wreszcie pojawia się szansa na uzyskanie odpowiedzi.
Na początku stycznia sonda Stardust (co znaczy "gwiezdny pył") znalazła się 230 km od komety Wild-2 i pierwszy raz w dziejach ludzkości przechwyciła kawałek warkocza komety. 26 lutego Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) planuje wystrzelenie pierwszej sondy o nazwie Rosetta, która ma wylądować na komecie Czuriumow-Gierasimienko. Będzie lecieć w jej kierunku dziesięć lat, a potem osiądzie na powierzchni jądra komety dzięki urządzeniom opracowanym przez polskich specjalistów.

Kotwica ludzi
Na pokładzie prawie trzytonowej sondy znajdzie się ważący 100 kg lądownik Philae. W 2014 r. statek zrzuci go na powierzchnię jądra komety. Lądownik, opadając na trzech nogach, przykuje się do podłoża i wbije w nie tzw. penetrator. - Zostanie on wysunięty poza lądownik na odległość około metra - mówi dr Krzysztof Ziołkowski, sekretarz naukowy Centrum Badań Kosmicznych PAN (w tym ośrodku skonstruowano penetrator i aparat do jego wbijania). Szpikulec z czujnikami dotrze na głębokość 30--40 cm, a zbierane przez niego dane, m.in. o temperaturze, przewodnictwie cieplnym i gęstości materii, zostaną natychmiast przesłane na Ziemię drogą radiową. - Podobne urządzenie chcieli dla jednej ze swoich misji wybudować Amerykanie, ale ostatecznie zrezygnowali. Nasz pomysł spotkał się z większym zainteresowaniem - mówi dr Ziołkowski.
W grudniu tego roku z Ziemi ma wystartować jeszcze jedna sonda kometarna - Deep Impact. Gdy w połowie 2005 r. trajektoria sondy przetnie tor lotu komety Tempel 1, część uderzeniowa (tzw. impaktor) oddzieli się od części przelotowej. Ważący 370 kg taran w samobójczej misji będzie do ostatniego momentu fotografował jądro komety, aż się o nie roztrzaska. Obliczono, że na skutek kolizji w jądrze komety powstanie kilkunastometrowy krater, który zostanie dokładnie sfotografowany. Uzyskane w ten sposób zdjęcia mają pomóc naukowcom w poznaniu struktury jądra komety.

Zarodki życia
Dlaczego komety tak bardzo interesują naukowców? Uważa się, że przybywają one do nas z najodleglejszych zakątków Układu Słonecznego. Komety krótkookresowe pochodzą z pasa Kuipera, a długookresowe z obłoku Oorta (niektórym z nich okrążenie Słońca zajmuje kilka milionów lat). Porównywane są do olbrzymich kul śniegu zanieczyszczonych pyłem i odłamkami skalnymi. To właśnie ten pył budzi największe zainteresowanie, bo prawdopodobnie jest pozostałością pierwotnej materii, z jakiej powstał Układ Słoneczny.
Podróżujące komety mogły rozsiewać zarodki życia. Od powstania Ziemi do pojawienia się na niej życia minęło nie więcej niż miliard lat. Wielu uczonych uważa, że w tak krótkim czasie nie mogła "od zera" powstać żywa komórka.


Posłańcy Ziemi
Informacji na temat struktury komet dostarczy wspomniana sonda Stardust, pierwszy statek kosmiczny, który przywiezie na Ziemię materię z ciała niebieskiego innego niż Księżyc (drobinki pyłu z warkocza komety Wild-2 zostały uwięzione w tzw. aerożelu). We wrześniu tego roku nad wojskowym poligonem w stanie Utah w USA helikopter przechwyci opadający na spadochronie pojemnik z cząstkami wiatru słonecznego, jakie przez ostatnie dwa i pół roku wyłapała sonda Genesis, zawieszona nieruchomo między Ziemią a Słońcem.
W lipcu amerykańska sonda Cassini, wystrzelona w 1997 r., po przebyciu prawie 3,5 mld km dotrze do otoczonego pierścieniami gazowego olbrzyma Saturna. Pod koniec 2004 r. od sondy odłączy się europejski próbnik Huygens, który po trzech tygodniach wyląduje na powierzchni Tytana, największego księżyca tej planety. Próbnik, na którego pokładzie znajduje się polska aparatura (przyrząd do pomiaru temperatury i przewodnictwa cieplnego) będzie musiał pracować nawet przy minus 200°C. Wszystkie dane z Huygensa będą przesyłane do znajdującej się na orbicie sondy Cassini, a półtorej godziny późnej będzie je można odebrać w centrum kontroli misji na Ziemi. W kierunku Księżyca podąża sonda Smart-1, która będzie szukać wody w zacienionych zakamarkach Srebrnego Globu, a przy okazji przetestuje silnik jonowy (zużywający dziesięć razy mniej paliwa niż silniki stosowane do tej pory w misjach kosmicznych). W połowie maja w kierunku Merkurego ma zostać wystrzelona amerykańska sonda Messenger (druga po sondzie Mariner 10 z 1973 r.). Sporządzi ona pierwszą mapę całej planety i będzie jej pierwszym sztucznym satelitą.
Rok 2004 to początek nowej epoki w eksploracji Układu Słonecznego przy użyciu robotów kosmicznych nowej generacji. W najbliższych dwudziestu latach planowanych jest kilkadziesiąt równie spektakularnych wypraw kosmicznych, których zwieńczeniem ma być załogowa wyprawa na Marsa.

Kule z warkoczem
Śniegowe jądro komety, zbliżając się do Słońca, zaczyna się topić. Parująca z powierzchni komety woda "uwalnia" z jądra pył, który tworzy charakterystyczny ogon. Z każdym obiegiem kometa staje się mniejsza. Najbardziej znana kometa Halleya przy każdym powrocie w okolice Słońca, czyli mniej więcej co 76 lat, traci warstwę lodowo-pyłową o grubości 6 metrów.
Więcej możesz przeczytać w 8/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Autor:

Spis treści tygodnika Wprost nr 8/2004 (1108)

  • Joga dla Jaruzelskiego22 lut 2004 — To jest kontrowersyjne albo wywołuje ambiwalentne uczucia - mówimy, kiedy nie chcemy powiedzieć wprost, że coś jest złe.3
  • Wprost od czytelników22 lut 2004 — List od czytelnika3
  • Skaner22 lut 2004 — Z kim do Europy? Nie wysyłajcie do unijnego parlamentu zgredów i politycznych emerytów - apelował podczas wizyty w Polsce Pat Cox, przewodniczący Parlamentu Europejskiego. We własnym interesie powinniśmy posłuchać rady Coxa. Polskę...6
  • Sawka22 lut 2004 — Henryk Sawka / www.przyssawka.pl7
  • Dossier22 lut 2004 — KRZYSZTOF JANIK szef klubu SLD Jeśli plan Hausnera nie przejdzie, złotówka oszaleje, a inwestorzy zaczną z Polski uciekać. Wtedy trzeba wysłać do nich uspokajający sygnał: decyzję o przyspieszonych wyborach - Program I Polskiego Radia JAN...7
  • Kadry22 lut 2004 — 9
  • Licznik22 lut 2004 — 17,5 mln Polaków ma telefon komórkowy, w tym: 9,5 mln osób ma telefon na kartę (w systemie pre-paid) 7,8 mln osób ma telefon z abonamentem 5 mld SMS-ów wysłali Polacy w 2003 r. 1,5 mld zł kosztowało ich wysłanie...10
  • Nałęcz - Dwie trumny22 lut 2004 — O prawie do rządzenia Polską nie decydują dziś historyczne zasługi, ale wygrane wybory12
  • Playback22 lut 2004 — 13
  • Między sądem a sondażem22 lut 2004 — Marek Majewski13
  • Poczta22 lut 2004 — Listy od czytelników - riposta13
  • Z życia koalicji22 lut 2004 — Do Warszawy przyjechał prezydent Kuczma. I dalejże się obłapiać z prezydentem Kwaśniewskim. Zresztą, co my się oburzamy. Teraz powitania na najwyższym szczeblu to sofcik. Ot, zwykłe rękodzieło. Prawdziwy hardcore to był za Breżniewa! Ten to...14
  • Z życia opozycji22 lut 2004 — Niewiarygodne, a jednak prawdziwe. Maciej Płażyński, który kiedyś zakładał Platformę Obywatelską, znowu coś założył. Kapitalną ma to nazwę - Narodowy Komitet Wyborczy Wyborców. Czy to aby nie reklama wódki wyborowej? Na zjazd...15
  • Fotoplastykon22 lut 2004 — Henryk Sawka / www.przyssawka.pl16
  • Chemiczny Olek22 lut 2004 — Reporterzy "Wprost" na tropie broni chemicznej Aleksandra Łukaszenki.18
  • Talleyrand polski22 lut 2004 — Cimoszewicz - jedyny minister rządu Millera, który dobrze zasłużył się Polsce?24
  • Zwyczajny patriota22 lut 2004 — Ryszard Kukliński wiedział, że są w życiu ważniejsze rzeczy niż samo życie - Polska26
  • Pakt z diabłem22 lut 2004 — Harcownicy z SLD sondują warunki podsunięcia cyrografu Platformie Obywatelskiej32
  • Centralne Biuro Śnięte22 lut 2004 — Kto chce zniszczyć najlepszą formację polskiej policji?34
  • Giełda i wektory22 lut 2004 — HossaŚwiat Seksomat Wszystkich nieśmiałych z pewnością ucieszy informacja, że już wkrótce będą mogli nabyć erotyczne gadżety bez krępującej asysty sprzedawców. Pewien duński biznesmen skonstruował automat sprzedający seksakcesoria,...38
  • Narkotyk znachorów gospodarki22 lut 2004 — Boże, chroń złotego!40
  • High Polonia22 lut 2004 — Nasze szare komórki z zagranicy do wynajęcia44
  • Amerykański pilot22 lut 2004 — Kto zgranie 50 mld dolarów na rynku m ediów w Stanach Zjednoczonych?50
  • Złoty interes22 lut 2004 — Kupuj biżuterię jesienią!52
  • Autotransatlantyk22 lut 2004 — Unia otworzy polski rynek dla samochodów z USA54
  • Załatwione odmownie - Pełna czaru przeszłość22 lut 2004 — Politycy i biurokraci zauważyli, że i w demokracji można wcale dobrze żyć z rządzenia56
  • Supersam22 lut 2004 — Komórka dwa i pół Większość nabywców telefonów komputerowych nie zamierza kupować drogich aparatów umożliwiających na przykład szybką transmisję danych czy oglądanie w telefonie telewizji - wynika z badań...58
  • Joga krzepi22 lut 2004 — Świat opanowała jogomania: zwolenników jogi przybywa trzy razy szybciej niż wyznawców wielkich religii monoteistycznych. W to, że joga jest dobra na wszystko, wierzy już prawie 200 mln ludzi na świecie (poza Indiami). W Stanach Zjednoczonych jogę...60
  • Zapach Jennifer Lopez22 lut 2004 — Perfumy pachnące metalem czy zmrożoną wódką66
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Arlekin z bajaderą22 lut 2004 — Piszę do Ciebie w ważnej ze społecznego punktu widzenia sprawie utylizacji odpadów kuchennych. Ciekaw jestem, co robisz z nie dojedzonymi resztkami potraw, które nadają się jeszcze do spożycia, więc żal je wyrzucać. Wielu ludzi karmi nimi...68
  • Ekran osobisty - Publiczne serce TVN22 lut 2004 — TVN wypełnia misję edukacyjną i kulturotwórczą w stopniu, o jakim inne telewizje bałyby się nawet pomyśleć69
  • Hiszpanka z Ameryki22 lut 2004 — Jak grypa zabiła ponad 40 mln ludzi70
  • Know-how22 lut 2004 — Kolejna epidemia? W Bangladeszu rozprzestrzenia się groźny dla ludzi wirus Nipah - przyznała WHO. Od początku tego roku zaraziły się nim co najmniej 42 osoby, 14 z nich zmarło (nieoficjalnie mówi się, że ofiar śmiertelnych jest ponad 20)....73
  • Menu mózgu22 lut 2004 — Człowiek tyje od głowy74
  • Nabijani w probiotyki?22 lut 2004 — Lecznicze jogurty warte tyle co zsiadłe mleko78
  • Polowanie na komety22 lut 2004 — Dlaczego ludzkość usiłuje chwycić wszechświat za ogon80
  • Bez granic22 lut 2004 — Wizytówka Putina Aby wygrać, nie potrzebuję telewizji. Moją wizytówką jest to, co do tej pory zrobiłem. Dlatego zrzekam się bezpłatnego czasu telewizyjnego - oznajmił Władimir Putin w półgodzinnym wystąpieniu... telewizyjnym....82
  • Chomeini zwycięzca22 lut 2004 — Szach-mat reformom w Iranie?84
  • Ariel de Szaron22 lut 2004 — Premier Izraela znalazł się w sytuacji Charles'a de Gaulle'a87
  • Drakula z zasadami22 lut 2004 — Brytyjska opozycja chce przejąć władzę pod hasłem powrotu do thatcheryzmu88
  • Cud nad Gangesem22 lut 2004 — Indie stają się trzecią polityczną i gospodarczą potęgą świata90
  • Pat Kaszmiru22 lut 2004 — Rozmowa z Mianem Khursheedem Mahmudem Kasurim, ministrem spraw zagranicznych Pakistanu92
  • Menu22 lut 2004 — Świat Za stary na Bonda, za młody na śmierć Pierce Brosnan nie wystąpi w następnym Bondzie - taka plotka wypłynęła z anonimowego źródła, zbliżonego do wytwórni EON. Ponoć producenci, chcąc przyciągnąć młodszą publiczność, postanowili...94
  • Cały ten gnój22 lut 2004 — Obcokrajowców zawsze raziło, że nasza literatura krzyczy, nas ta literatura raziła, gdy przestawała krzyczeć.96
  • Seks, wojna i interesy22 lut 2004 — Jestem zwierzęciem rozrywkowym - mówi o sobie Gene Gutowski99
  • Zęby Nicholsona22 lut 2004 — Pod hasłami pojednania Europy z Ameryką upłynął festiwal filmowy w Berlinie100
  • Zdrajca w Paryżu22 lut 2004 — Konfucjusz uczy, jak pokonać chaos102
  • Papirus znaleziony w mumii22 lut 2004 — Jak odkryto najstarszy zachowany egzemplarz greckiej książki103
  • Sława i chała22 lut 2004 — Wystawy, książki,106
  • Maligna umysłowa22 lut 2004 — Odwieczna walka dobra ze złem toczy się ostatnio wokół tego, kto powinien sprzedawać broń dla Iraku. Znana firma Bumar czy Ostrowski niewiadomego pochodzenia? Co dobre dla Ostrowskiego, nie satysfakcjonuje Bumaru, i odwrotnie.108
  • Czas znikania22 lut 2004 —  Dziwne rzeczy dzieją się na świecie. Iluzjoniści w natarciu. Szczególnie przydatni są specjaliści od znikania. Na przykład we Francji narastał problem z coraz aktywniejszą, coraz mniej podatną na asymilację mniejszością muzułmańską,...108
  • Organ Ludu22 lut 2004 — TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 8 (73) Rok wyd. 3 WARSZAWA, poniedziałek 16 lutego 2004 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Współpraca dwóch resortów  Na sympatyczny pomysł wpadło ostatnio kierownictwo zakładu...109
  • Skibą w mur - Sztuka podkładania22 lut 2004 — Jeśli ktoś jest przedmiotem zainteresowania służb, to wcale nie oznacza, że garną się do niego kamerdynerzy i lokaje110