Don Juan XXI wieku
Udostępnijdodaj Skomentuj
Tygodnik Wprost Wydanie: 39/2006 (1241)
Okładka tygodnika Wprost nr 39/2006 (1241)
Dziękujemy, że jesteś z nami. Tylko prawda jest ciekawa, piszemy o niej wprost.
Czytaj lub pobierz
Platformy prasy cyfrowej:

Don Juan XXI wieku

Dodano:   /  Zmieniono: 
Mitu nie można uśmiercić, ale twórców chętnych do wykonania wyroku na słynnym hiszpańskim kochanku wciąż nie brakuje
Hiszpański kolekcjoner złamanych serc nie od dzisiaj jest ulubieńcem artystów. Jako postać niemal kompletnie zmyślona zawsze miał przewagę nad Casanovą czy markizem de Sade. Bez oporu poddawał się literackiej i filmowej obróbce oraz - często wzajemnie sprzecznym - interpretacjom. Don Juan równie dobrze może być cynicznym rozpustnikiem, wrażliwym chłopcem, który daje się uwieść każdej napotkanej niewieście, sadystą albo romantykiem. Weryfikacji legendy podjął się w sztuce "Giovanni" młody gniewny polskiego teatru Grzegorz Jarzyna.
Jego Don Juan to bezwzględny i zimny uwodziciel, ale i postać tragiczna, która wie, że nie ma dla niego miejsca we współczesnym świecie. - Śmierć Don Juana jest jednocześnie jego rezygnacją z własnego mitu - wyjaśnia reżyser. Spektakl warszawskiego Teatru Rozmaitości, gościnnie grany na deskach Teatru Wielkiego, czerpie z dwóch klasyków. Don Juan z "Kamiennego gościa" Moliera spotyka "Don Giovanniego" Mozarta według libretta Lorenza da Ponte. Klasyczny teatr miesza się z operą. - Chciałem wykorzystać niezagospodarowaną przestrzeń między tymi gatunkami, stworzyć nową jakość - wyjaśnia Jarzyna. W przedstawieniu grają aktorzy dramatyczni, a śpiewają gwiazdy operowe. Andrzej Chyra, Cezary Kosiński, Danuta Stenka i Maja Ostaszewska poruszają ustami, a z głośników wydobywają się nagrane głosy solistów Teatru Wielkiego. Pomysł ryzykowny, który raczej nie wzbudzi entuzjazmu miłośników opery ani ortodoksyjnych teatromanów. Krzykliwa, niemal dyskotekowa scenografia mówi wszystko - Jarzyna adresuje swoje dzieło nie do koneserów, lecz do szerokiej publiczności.

Żegnaj, kochanku
Bohater Jarzyny jest postacią anachroniczną, z góry skazaną na klęskę, ale jest Don Juanem takim, jakim go przez wieki widziano. Mniej delikatnie obszedł się z nim Adam Hanuszkiewicz w swojej wariacji na temat "Giovanniego" Mozarta w Teatrze Wielkim w Łodzi (1998 r.). Jego Don Juan nie dość, że sam nie uwodzi, to jest niemal gwałcony przez napotkane kobiety. Zabija właściwie przypadkiem, a w łóżkowym trójkącie uczestniczy jakby mimo woli. W najnowszej powieści Petera Handkego "Don Juan (sam o sobie opowiada)" tytułowy bohater jest niewinny i czysty jak łza, a relacje z niewiastami ogranicza do kontaktu wzrokowego. W komedii romantycznej "Don Juan DeMarco" Johnny Depp gra współczesnego nowojorczyka, który uroił sobie, że jest kolejnym wcieleniem legendarnego uwodziciela. Najdalej posunął się Roger Vadim w marnym skądinąd filmiku z Brigitte Bardot "Gdyby Don Juan był kobietą". Przekaz płynący z tych dzieł był podobny: w naszej sfeminizowanej epoce nie ma miejsca na superkochanka uwodzącego czyste na ciele i duszy niewiasty.

Legenda na klęczkach
Bardziej dla mitu łaskawy jest Andrzej Bart. W swojej nowej powieści "Don Juan raz jeszcze" zwrócił się ku jego korzeniom. Bohater to mnich, który w zaciszu klasztoru chce zapomnieć o rozpustnej przeszłości. Szlachcic Don Juan de Manara, który prawdopodobnie był prototypem legendy, miał podobną biografię. Też wstąpił do zakonu, a umierając, kazał się pochować w progu kościoła. Dotąd element nawrócenia i pokuty był zwykle pomijany przez interpretatorów. Tirso de Molina, Molier, Byron, Puszkin, Dumas czy Zorilla różnili się w szczegółach, ale w jednym byli zgodni: mit jest atrakcyjny, dopóki bohater jest konsekwentnie amoralny. Nie przeraża go nawet wizja mąk piekielnych. Takiego też chce go widzieć publiczność. Dlatego, mimo współczesnej mody na demitologizację, klasyczna wersja mitu trzyma się mocno. Czy to w wersji zimnego podrywacza, który ma dzisiaj twarz Jamesa Bonda, czy podstarzałego amanta z bukietem kwiatów, którego ostatnio pokazał Jim Jarmush w "Broken Flowers". Żyjąc w świecie zniewieściałych mężczyzn oraz męskich kobiet, chcemy czytać i oglądać historie o legendarnych kochankach. Jean Baudrillard pisał, że "dla nas seksualność to już tylko i wyłącznie spełnienie pożądania, a cała reszta to literatura". I właśnie dlatego, że uwodzenie i towarzyszący mu rytuał są stopniowo wypierane z naszej kultury i codziennego życia, chcemy dotknąć mitu Don Juana. Nawet jeśli uważamy go za skończonego łajdaka.

Fot: A. Jagielak
Więcej możesz przeczytać w 39/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App Store i Google Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 39/2006 (1241)

  • Na stronie - Gdzie jest polski Gyurcsány?!15 gru 2006, 15:00 — Polska szczepionka na węgierską chorobę5
  • Wprost od czytelników15 gru 2006, 15:00 — AMNESTY AMNEZJA Grzegorz Sadowski w artykule "Amnesty amnezja" (nr 37) pisze, że Amnesty International przestała bezstronnie zajmować się prawami człowieka i jest tubą lewicy. Takie zarzuty słyszymy mniej więcej od 45 lat. Już na...5
  • Skaner15 gru 2006, 15:00 — SKANER POLSKA ZAGINĘLI ZA GRANICĄ Polska nie szuka Polaków Monika Ornowska z Bobolic w województwie zachodniopomorskim zniknęła we Włoszech dwa lata temu. Edyta Skowrońska - siostra zaginionej - podejrzewa, że kuzynka i jej mąż, z którymi Monika...10
  • Sawka czatuje15 gru 2006, 15:00 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)12
  • Playback15 gru 2006, 15:00 — Premier Jarosław Kaczyński © M. Figurski/FORUM16
  • Poczta15 gru 2006, 15:00 — MAZURY PRUSKIE N awiązując do informacji zawartych w artykule "Mazury Pruskie" (nr 32), wyjaśniamy, iż Urząd Miasta Giżycka - w ramach grantów przyznawanych organizacjom pozarządowym - wsparł kwotą 1200 zł działające w Polsce Niemieckie...16
  • Ryba po polsku - Palec boży w dupie15 gru 2006, 15:00 — Szalikowcy PO i krawaciarze Samoobrony będą ostoją nowego ruchu obywatelskiej niezgody17
  • Z życia koalicji15 gru 2006, 15:00 — BEATA ZAMIAST MULATA - na razie na tym skończyła się destrukcja rządu. Stanowczo protestujemy! Andrzej Lepper jest potrzebny nam, rządowi, Polsce! Jak rybie narty. ZA TO BARDZO CHCIELIBY ZOSTAĆ W TEJ RUBRYCE odszczepieńcy od Mulata, nazwiskami...18
  • Z życia opozycji15 gru 2006, 15:00 — PRÓBKA ORATORSKIEGO TALENTU Grzegorza Napieralskiego, zapewniającego, że SLD nie boi się wcześniejszych wyborów: "W sondażach wybijamy się ponaddwucyfrową cyfrą". Pomińmy to, że cyfra może być tylko jednocyfrowa, ale zauważmy, że...19
  • Wprost przeciwnie - Nasza chata z kraja?15 gru 2006, 15:00 — Nie chcemy ginąć za Afganistan, jak Francuzi nie chcieli ginąć za Gdańsk, a potem żyli pod niemiecką okupacją20
  • Fotoplastykon15 gru 2006, 15:00 — Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)21
  • Prawy prosty15 gru 2006, 15:00 — Jeśli Prawo i Sprawiedliwość chce naprawdę zmieniać Polskę, powinno się zdecydować na nową ordynację i nowe wybory22
  • Z archiwum Y15 gru 2006, 15:00 — Fakty odkrywane przez Antoniego Macierewicza podczas likwidacji WSI mogły wpłynąć na rozpad koalicji PiS i Samoobrony25
  • Węgierska choroba15 gru 2006, 15:00 — Polsce grozi węgierski scenariusz, bo nasze finanse są prawie tak chore jak węgierskie28
  • Łże-elity kontra gnojki15 gru 2006, 15:00 — Język polityczny IV Rzeczypospolitej34
  • Herezje Kisiela15 gru 2006, 15:00 — "Prawa człowieka? Człowiek nie ma żadnych praw, kiedy nie ma pieniędzy" - powtarzał Stefan Kisielewski38
  • Giełda15 gru 2006, 15:00 — Hossa Świat Tankowanie portfeli Osoby pijące alkohol zarabiają o 10-14 proc. więcej niż abstynenci - wynika z badań Bethany'ego Petersa i Edwarda Stringhama z Reason Foundation. Na największe zarobki mogą liczyć ci, którzy piją w towarzystwie, a...40
  • Europejska lista płac15 gru 2006, 15:00 — Biały, wykwalifikowany, dość tani pracownik to najbardziej poszukiwany obecnie "towar" w Unii Europejskiej42
  • Dom na bańce15 gru 2006, 15:00 — Mieszkania w Polsce są relatywnie o połowę droższe niż w Hiszpanii50
  • Plan anty-Marshalla15 gru 2006, 15:00 — Dzięki biurokracji niemal 16 mld euro dołożymy do unijnych dotacji54
  • Załatwione odmownie - Leninizm wiecznie żywy15 gru 2006, 15:00 — Rządzący etatyści podejrzliwie patrzą na wszystko, czego nie kontrolują58
  • Supersam15 gru 2006, 15:00 —  60
  • Lot z Valentino15 gru 2006, 15:00 — Bilet lotniczy w klasie biznes - tak właśnie wyglądało zaproszenie na pokaz jesienno-zimowej kolekcji domu mody Valentino podczas Tygodnia Mody w Mediolanie. Na przekór obawom przed podróżami samolotem po atakach z 11 września, nawiązań do...60
  • Komedie w łazience15 gru 2006, 15:00 — TileVision to płaski telewizor LCD zaprojektowany specjalnie do łazienki. 17- i 23-calowa wersja "kafelkowego telewizora" jest, jak zapewnia producent, odporna na zalanie wodą i stłuczenie. Sterowanie TileVision odbywa się za pomocą...60
  • Niezbędnik domowego piekarza15 gru 2006, 15:00 —  Polacy kupują rocznie kilkadziesiąt tysięcy automatów do pieczenia chleba. Nic dziwnego - domowy chleb jest często smaczniejszy i zdrowszy niż z piekarni, a upieczenie go w automacie ogranicza się do umieszczenia w maszynie odpowiednich...60
  • Pomoc do mielonego15 gru 2006, 15:00 — Ajuda 2004, Vinho Regional Alentejano, Herdade da Ajuda Nova Importer: Atlantika Cena: ok. 27 zł Ajuda (wym. ażuda) znaczy po portugalsku "pomoc". To czerwone, bezpretensjonalne, pełne soczystego owocu wino z regionu Alentejo w...60
  • Wyprawka od Swarovskiego15 gru 2006, 15:00 — Swarovski projektuje wszystko - od biżuterii, poprzez zdobione kryształami paski i bieliznę, po wystrój łazienki. Najnowszym pomysłem jest szkolna wyprawka. W kolekcji "Back to school!" znajdziemy między innymi stylowe miniliczydło z...60
  • Rywal iPoda15 gru 2006, 15:00 — 60
  • Miss imprez15 gru 2006, 15:00 — Miss World to trzecia pod względem oglądalności impreza na świecie - po piłkarskich mistrzostwach świata i igrzyskach olimpijskich62
  • Klątwa nad Transrapidem15 gru 2006, 15:00 — Już przed tragedią najszybsza kolej świata wyjątkowo wolno wchodziła do użytku66
  • Szybcy i czyści15 gru 2006, 15:00 — Jak zadawać szyku bez rujnowania kieszeni i środowiska naturalnego70
  • Srebrna wolność15 gru 2006, 15:00 — Polacy są ciągle narodem niedokończonym74
  • Koniec braterstwa?15 gru 2006, 15:00 — Wielu francuskich Żydów rozważa wyjazd do Izraela z powodu antyizraelskiej polityki Paryża78
  • Pazurem - Czadu, Maryla!15 gru 2006, 15:00 — W Polsce niby nic trwałego: od pór roku po politykę. A Rodowicz trwa79
  • Rewolwerowcy komendanta15 gru 2006, 15:00 — Największego napadu rabunkowego na ziemiach polskich w XX wieku dokonał Józef Piłsudski80
  • Know-how15 gru 2006, 15:00 — Proteza z myślą 26-letnia Claudia Mitchell jest pierwszą pacjentką z protezą ręki, która potrafi składać ubrania, jeść i myć się. Jej ruchy są świetnie skoordynowane, ponieważ sztuczna ręka reaguje na polecenia wydawane przez mózg. Do uzyskania...84
  • Szczepionka na gwałt15 gru 2006, 15:00 — Szczepionki nowej generacji będą chroniły przed cukrzycą oraz przed uzależnieniem od nikotyny i narkotyków86
  • Nieme pokolenie15 gru 2006, 15:00 — Coraz więcej dzieci zaczyna mówić późno i ma ubogi zasób słów90
  • Dolina faraonów15 gru 2006, 15:00 — Największe odkrycie archeologiczne w Egipcie od 1922 roku92
  • Bez granic15 gru 2006, 15:00 — Harmonia w Bangkoku Thaksin Shinawatra, przebywający w Nowym Jorku premier Tajlandii, miał właśnie wygłosić przemówienie na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Nie zdążył. Zamiast premiera w tajskiej telewizji pokazał się gen. Sonthi Boonyaratkalin,...94
  • Mudżahedin kontra NATO15 gru 2006, 15:00 — Dżalaluddin Hakkani wygnał z Afganistanu Rosjan, a teraz zagraża wojskom Zachodu96
  • Miecz Benedykta15 gru 2006, 15:00 — Islamscy radykałowie usiłują narzucić Zachodowi reguły szarijatu100
  • Gra demokratyczna15 gru 2006, 15:00 — Unia Europejska cierpi na deficyt idei, deficyt przywództwa i deficyt optymizmu102
  • Ostatni Rosjanin15 gru 2006, 15:00 — W 1989 r. w sowieckiej jeszcze Rosji mieszkało 147 mln ludzi, w 2050 r. może ich tam mieszkać mniej niż 100 mln104
  • Recenzor15 gru 2006, 15:00 — 108
  • Wencel gordyjski - Ćwierćliteratura15 gru 2006, 15:00 — Powieść postmodernistyczna, feministyczna, gejowska... Czy współczesna proza potrzebuje podobnych epitetów?108
  • Kobiety z La Manchy15 gru 2006, 15:00 — "Volver" znaczy "powrót". Pedro Almodóvar wraca z rozwibrowanego permisywnego Madrytu do prowincjonalnej La Manchy, gdzie spędził dzieciństwo. W jego nowym filmie na ziemię wraca zmarła matka (Carmen Maura), by przywrócić ład w...108
  • Lukrowane baletki15 gru 2006, 15:00 — Tańczyła dla Stalina i Mao Zedonga, a swoją popisową rolę "Umierającego łabędzia" wykonywała setki razy. Choć zakazywano jej wyjazdów za granicę, w obawie, by nie uciekła, paradoksalnie stała się radzieckim towarem eksportowym i...108
  • Smutas i Pocahontas15 gru 2006, 15:00 — Terrence Malick ("Cienka czerwona linia") próbował upolować jednym strzałem trzy zające. Opowiedzieć o zderzeniu cywilizacji bez powielania schematów o dobrych dzikusach i wrednych osadnikach, nakręcić wzruszający melodramat i...108
  • Nieznośna lekkość raju15 gru 2006, 15:00 — Literacki świat Katarzyny Grocholi jest tak cudny, że aż chciałoby się do niego wejść. Są w nim sielskie okoliczności przyrody, wspaniali, szanujący się ludzie, a pojawiające się rozterki dnia codziennego pryskają niczym bańki mydlane. Dzieci...108
  • Śmiech się bać15 gru 2006, 15:00 — Nie wiadomo, do kogo adresuje swoje książki Arkadiusz Pacholski - do wielbicieli kryminałów, czy też do amatorów prozy społeczno-obyczajowej. Druga część "Kronik polskich" próbuje być jednym i drugim. Intryga, niezbyt skomplikowana, ale...108
  • Feminizm dyplomowany15 gru 2006, 15:00 — Bohaterki opowiadań Ingi Iwasiów nie mają łatwego życia. Pracują jako prostytutki na Bałkanach albo jako sprzątaczki w Holandii. Cierpią na alkoholizm lub raka piersi. Na próżno szukają spełnienia w związkach heteroseksualnych bądź lesbijskich. Z...108
  • Ożywcza trąbka15 gru 2006, 15:00 — To ostatnia taka płyta. Po trzech albumach nagranych z młodymi polskimi muzykami Tomasz Stańko ogłosił, że rozstaje się z Wasilewskim (fortepian), Kurkiewiczem (perkusja) i Miśkiewiczem (kontrabas). Trębacz nie do końca porzuca smutek z "Soul...108
  • Energia kiczu15 gru 2006, 15:00 — Lata lecą. Jose Carreras, najmłodszy muszkieter z "trzech tenorów", ma już na karku sześćdziesiątkę i na operowej scenie pojawia się sporadycznie. Ulubiony tenor von Karajana o pięknym, choć nigdy wielkim głosie, przeżył dramat: jego...108
  • Bejbe i baby15 gru 2006, 15:00 — Paweł Rurak-Sokal, pan i władca Blue Café, pytany o tajemniczy tytuł nowej płyty, mówi coś o podróży w głąb duszy. Patetyczny banał gościł w nagraniach zespołu od początku, ale nadanie mistycznej oprawy średniej jakości popproduktowi jest już...108
  • Ulubieniec Führera15 gru 2006, 15:00 — Salvador Dali nazwał go największym rzeźbiarzem XX wieku. Arno Breker (1900-1991) był zarazem ulubionym artystą Adolfa Hitlera. Po dojściu Führera do władzy przeniósł się z Paryża do Niemiec, gdzie realizował nazistowski program ideologiczny. Dla...108
  • Sielanki króla Artura15 gru 2006, 15:00 — Prerafaelici pragnęli raz na zawsze zerwać z akademizmem małpującym dawnych mistrzów pędzla. Nie spodziewali się jednak, że ich własne prace staną się obiektem naśladownictwa. Wystawa w Wilanowie tylko to potwierdza. Rycina...108
  • Seryjna satysfakcja15 gru 2006, 15:00 — Kino kona, rozdarte między efektami specjalnymi a artystycznym eksperymentem. Widz wybiera więc dobry serial112
  • Nike bezskrzydła15 gru 2006, 15:00 — Najpopularniejsza polska nagroda literacka odgrywa rolę stypendium dla pisarzy, których książki zalegają na księgarskich półkach116
  • Don Juan XXI wieku15 gru 2006, 15:00 — Mitu nie można uśmiercić, ale twórców chętnych do wykonania wyroku na słynnym hiszpańskim kochanku wciąż nie brakuje119
  • Górna półka - Wspólna misska15 gru 2006, 15:00 — W czasie gdy po Europie krąży widmo agresywnego islamu, po Polsce peregrynuje autobus z grupą anorektycznych panienek nazywanych najpiękniejszymi kobietami świata121
  • Ueorgan Ludu15 gru 2006, 15:00 — Nr 39 (205) Rok wyd. 5 WARSZAWA, poniedziałek 25 września 2006 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Z ostatniej chwili Pawlak pytią IV RP? W czwartek na pytanie, co dalej z koalicją, zagadkowy prezes Pawlak odpowiedział w radiu tajemniczo, że "trwa i...121
  • Skibą w mur - Orgia kontrolowana15 gru 2006, 15:00 — Po raz kolejny urzędnicy zaglądają Polakom pod pierzynę i próbują prasować wszystkim prześcieradła122